«Το 7ωρο Ωρολόγιο Πρόγραμμα στα Σχολεία: Παιδαγωγικές, Ψυχολογικές και Οργανωτικές Επιπτώσεις – Γιατί κρίνεται αναποτελεσματικό»

dictyo.gr

 

Το ζήτημα της εφαρμογής του 7ωρου ημερήσιου προγράμματος στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση επανέρχεται στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης, καθώς η εμπειρία των τελευταίων ετών καταδεικνύει ότι η παρατεταμένη σχολική παραμονή δεν συμβάλλει στην ποιοτική αναβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Αντιθέτως, σωρευτικά δεδομένα από την ελληνική και διεθνή έρευνα επισημαίνουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις για μαθητές και εκπαιδευτικούς.

1. Γνωστική και ψυχική κόπωση των μαθητών

Η παρατεταμένη φοίτηση, που στις περισσότερες περιπτώσεις υπερβαίνει τις 6 συνεχόμενες διδακτικές ώρες, οδηγεί σε εξάντληση και μείωση της μαθησιακής ικανότητας. Μελέτες, όπως αυτές που δημοσιεύθηκαν στο Journal of Educational Psychology, τεκμηριώνουν ότι η γνωστική απόδοση μειώνεται σημαντικά μετά την 5η–6η ώρα, με αποτέλεσμα πτώση της συγκέντρωσης, μείωση της απομνημόνευσης και αυξημένη διάσπαση προσοχής. Η τελευταία ώρα του προγράμματος συχνά χάνει τον παιδαγωγικό της χαρακτήρα, καθώς οι μαθητές παρουσιάζουν εμφανή σημάδια ψυχικής κόπωσης.

2. Διαταραχή του ύπνου – Επιβάρυνση της εφηβικής βιολογίας

Η National Sleep Foundation συνιστά 8–10 ώρες ύπνου για τους εφήβους. Ωστόσο, το πρωινό πρόγραμμα των ελληνικών σχολείων, σε συνδυασμό με το 7ωρο και τις εξωσχολικές εκπαιδευτικές υποχρεώσεις, οδηγεί σε χρόνια έλλειψη ύπνου. Αυτό συνεπάγεται μειωμένη σχολική απόδοση, ευερεθιστότητα και αυξημένο άγχος. Η στέρηση ύπνου πλήττει ιδιαίτερα τους μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου και του Λυκείου, οι οποίοι αντιμετωπίζουν ήδη έντονες εξεταστικές πιέσεις.

3. Υπερφόρτωση ύλης και ενίσχυση του άγχους επίδοσης

Το 7ωρο πρόγραμμα προσθέτει ώρες, αλλά δεν μειώνει τη διδακτική πίεση. Αντιθέτως, η υπερφόρτωση ύλης και η ανάγκη εξωσχολικής μελέτης οδηγούν πολλούς μαθητές σε φροντιστήρια και ιδιαίτερα μαθήματα. Σύμφωνα με την American Psychological Association, η συνεχής πίεση για επίδοση ενισχύει φαινόμενα μαθητικού burnout, μειώνοντας την ικανότητα των νέων για κριτική σκέψη, δημιουργική έκφραση και αυτόνομη μάθηση. Το αποτέλεσμα είναι ένα σύστημα που ενισχύει τις ανισότητες και υπονομεύει την ουσιαστική μάθηση.

4. Περιορισμένες παιδαγωγικές διαφοροποιήσεις – Έλλειψη κινητικότητας

Το υφιστάμενο μοντέλο διδασκαλίας δύσκολα ενσωματώνει καινοτόμες, διαδραστικές και βιωματικές πρακτικές. Η μονοτονία των συνεχόμενων θεωρητικών μαθημάτων, σε συνδυασμό με τη μειωμένη φυσική δραστηριότητα, οδηγεί σε μείωση της προσοχής, αύξηση της νευρικότητας και χαμηλότερα επίπεδα συμμετοχής. Το CDC έχει επισημάνει ότι η καθιστική μαθητική καθημερινότητα σχετίζεται με αυξημένα ψυχικά και σωματικά συμπτώματα κόπωσης.

5. Επιπτώσεις στους εκπαιδευτικούς – Επαγγελματική εξουθένωση

Η επιβολή 7 συνεχόμενων διδακτικών ωρών επιβαρύνει και τους εκπαιδευτικούς. Η έλλειψη ουσιαστικών διαλειμμάτων, η αυξημένη ευθύνη διαχείρισης τάξης και η ανάγκη συνεχούς ψυχικής παρουσίας οδηγούν σε επαγγελματική κόπωση. Η ποιοτική διδασκαλία προϋποθέτει χρόνο προετοιμασίας, αναστοχασμό και ενέργεια, στοιχεία που αποδυναμώνονται σε συνθήκες καθημερινής έντασης και πίεσης

6. Το διεθνές παράδειγμα – Τι εφαρμόζουν τα εκπαιδευτικά συστήματα του εξωτερικού

Χώρα	Ώρες Μαθημάτων	Χαρακτηριστικά
Φινλανδία	4–5 ώρες	Έμφαση στην ποιότητα, πολλά διαλείμματα, μικρές τάξεις.
Γερμανία	5–6 ώρες	Διδασκαλία το πρωί, προαιρετικές απογευματινές δραστηριότητες.
Γαλλία	6–7 ώρες	Μεγάλες παύσεις, παιδαγωγικός σχεδιασμός με έμφαση στην ισορροπία.
Ιαπωνία	6–8 ώρες	Ολιστική εκπαίδευση – όχι μόνο ύλη αλλά ήθος, κοινωνική αγωγή και συμμετοχή.