Ο ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ:esos.gr Κύριε Υπουργέ Ιδιαίτερο προβληματισμό έχει δημιουργήσει η δήλωσή σας στη Βουλή των Ελλήνων, πως "θα πρέπει τα Τεχνολογικά Ιδρύματα να επιστρέψουν στην αποστολή για την οποία ιδρύθηκαν, δηλαδή στην τεχνολογική εκπαίδευση". Η ομάδα σχεδιασμού του "Αθηνά", στην προσπάθειά της να επαναπροσανατολίσει τον ακαδημαϊκό χάρτη, παρασύρθηκε προφανώς από όσα μέχρι σήμερα έχουν υλοποιηθεί στον έτερο πυλώνα της ανώτατης εκπαίδευσης, τα πανεπιστήμια. Μια μικρή ιστορική αναδρομή σίγουρα θα φωτίσει καλύτερα την μετεξέλιξη των δύο τομέων της ανώτατης εκπαίδευσης (άρθρο 1 του Ν.4009), στην οποία δώστε ιδιαίτερη βαρύτητα στις χρονολογίες και τον προσανατολισμό των ιδρυμάτων. 1. Το 1975 πρωτολειτούργησαν στην τεχνολογική εκπαίδευση (μόνο στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη) οι Σχολές Τεχνολογίας Τροφίμων με δύο Τμήματα (Ζωικής και Φυτικής παραγωγής). Στόχος τους ήταν η εκπαίδευση ειδικών, για την κάλυψη των αναγκών στον κλάδο της μεταποίησης των τροφίμων . Παρά τον οξύτατο ανταγωνισμό, κυρίως με τα Γεωπονικά, Κτηνιατρικά και Χημικά Τμήματα των Πανεπιστημίων, η ολοκληρωμένη κατάρτιση των αποφοίτων, τους έκανε περιζήτητους στον δευτερογενή τομέα της αλυσίδας των τροφίμων (www.elot.gr/HACCPGR.pdf, σελ. 6). 2. Το 1985 οι Σχολές Τεχνολογίας Τροφίμων Αθηνών & Θεσσαλονίκης επιχείρησαν μια πρωτοποριακή στροφή, χωρίς τη βοήθεια ανάλογου "σχεδίου Αθηνά", και φυσικά χωρίς να χάσουν τον προσανατολισμό τους. Προχώρησαν στη συγχώνευση των δύο Τμημάτων τους σε ένα (Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων), ενώ παράλληλα επεκτάθηκαν στην κάλυψη του ακαδημαϊκού κενού της χώρας μας στις επιστήμες της Οινολογίας (Αθήνα) και της Διατροφής (Θεσσαλονίκη). Η πράξη τις επιβράβευσε και απέδειξε, πως τα ΤΕΙ μπορούσαν να αφουγκρασθούν τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας. Το μεγάλο κενό που υπήρχε στη χώρα μας στους τομείς των επιστημών της Οινολογίας και της Διατροφής-Διαιτολογίας καλύφθηκε με εξαιρετικά μεγάλη επιτυχία. 3. Τότε, οι πανεπιστημιακές Γεωπονικές Σχολές Αθηνών και Θεσσαλονίκης, καθώς και η 2ετούς φοίτησης "Χαροκόπειος Σχολή Οικιακής Οικονομίας", ήταν αυτές που έχασαν τον προσανατολισμό τους, κατά την προσφιλή σας ρήση για τα ΤΕΙ. Όταν αντελήφθησαν την επιτυχία του εγχειρήματος στην τεχνολογική εκπαίδευση, συνέβησαν τα ακόλουθα: - Το 1989ιδρύεται στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών το "Τμήμα Επιστήμης & Τεχνολογίας Τροφίμων" (από που άραγε προκύπτει ο διακριτός ρόλος του Πανεπιστημιακού και Τεχνολογικού Τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης;). - Το 1993 η Γεωπονική Σχολή Θεσσαλονίκης λειτουργεί μεταπτυχιακό πρόγραμμα ειδίκευσης στην "Επιστήμη και Τεχνολογία τροφίμων". Μετά την αναδιάρθρωση του 2004, στη Σχολή αυτή ξεκίνησε να λειτουργεί και Τομέας "Επιστήμης & Τεχνολογίας Τροφίμων". - Το 1990 η "Χαροκόπειος Σχολή Οικιακής Οικονομίας" μεταλλάσεται ... εν μιά νυκτί σε "Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο" και από το 1992 ξεκινά να λειτουργεί το "Τμήμα Διαιτολογίας", το οποίο μετονομάζεται το 1999 σε "Τμήμα Διαιτολογίας-Διατροφής". - Το 2009ξεκίνησε τη λειτουργία του και το "Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής" στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, έτσι ώστε να ... καλύπτεται επαρκώς όλο το φάσμα των σχετικών επιστημών. Η μικρή ιστορική αναδρομή νομίζω πως δείχνει ξεκάθαρα, ποια ιδρύματα λειτουργούν πρωτοποριακά και ποια έχασαν στ' αλήθεια τον προσανατολισμό τους. Τα πανεπιστήμια ασθμαίνοντας προσπάθησαν να βρεθούν στην πρωτοπορία της τεχνολογικής εκπαίδευσης, καταργώντας σαφώς τη ρητή διάταξη όλων των τελευταίων νόμων του υπουργείου, περί του διακριτού ρόλου πανεπιστημίων και ΤΕΙ. Έτσι, το όλο εγχείρημα των πανεπιστημιακών Γεωπονικών Σχολών οδήγησε στο συγκερασμό μεγάλου εύρους επιστημονικών πεδίων, με βασικό στόχο την ευχερέστερη επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων τους. Η ίδια συνταγή εφαρμόζεται σήμερα, με τις ευλογίες του “σχεδίου Αθηνά”, και στον αντίστοιχο χώρο της τεχνολογικής εκπαίδευσης. Οι νέες συνθήκες στην παγκοσμιοποιημένη αγορά τροφίμων, επιβάλλουν πλέον την ανάπτυξη της έρευνας και σε νέους τομείς της παραγωγής και της κατανάλωσης των τροφίμων. Το τρόφιμο ως φάρμακο και η ασφάλεια των καταναλωτών οδηγούν στην αναζήτηση και εμπέδωση της επιστημονικής γνώσης και σε νέα πεδία, όπως τα τρόφιμα ειδικής διατροφής (διαιτητικά και για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς), τα τρόφιμα ενισχυμένης θρεπτικής αξίας (π.χ. λειτουργικά), τα νεοφανή (γενετικά τροποποιημένα) και τα συμπληρώματα της διατροφής. Η επισήμανση των τροφίμων, η ιχνηλάτιση της παραγωγικής διαδικασίας, η επιστημονικώς σχεδιασμένη διατροφική υποστήριξη των μεγάλων μονάδων τροφοδοσίας (ξενοδοχεία, νοσοκομεία, ιδρύματα κλπ.) και ευρύτερων ομάδων του υγιούς και μη πληθυσμού, αποτελούν μερικές από τις νέες προκλήσεις. Συνεπώς, μόνον Σχολές με σαφή εκπαιδευτικό προσανατολισμό, μικρές και ευέλικτες, μπορούν να ανταπεξέλθουν ευχερέστερα στον διεθνή ακαδημαϊκό ανταγωνισμό. Δυστυχώς κ. Υπουργέ, αυτή η τακτική των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων εξακολουθεί να λειτουργεί ακόμη και σήμερα, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από το πρόσφατο εγχείρημα του ΑΠΘ να ... μεταλλάξει το "Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού" (ΤΕΦΑΑ) των Σερρών, σε "Τμήμα Διατροφής & Άσκησης". Με τιμή Ευστράτιος Κυρανάς καθηγητής Χημείας & Τεχνολογίας τροφίμων στο Αλεξάνδρειο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης