“Κερδισμένοι” και “χαμένοι” από τις αλλαγές που έρχονται στις πρόωρες συντάξεις

“Κερδισμένοι” και “χαμένοι” από τις αλλαγές που έρχονται στις πρόωρες συντάξεις

 pekp.gr

Οι διαπραγματεύσεις κυβέρνησης και εταίρων μοιάζουν να φτάνουν τις επόμενες ημέρες σε μια κατάληξη. Θεωρείται δεδομένο ότι σε περίπτωση συμφωνίας, ορισμένα από τα μέτρα θα είναι επώδυνα. Μέσα στις παραχωρήσεις της ελληνικής πλευράς είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα συμπεριληφθούν οι πρόωρες συντάξεις και για την ακρίβεια, στη συντριπτική τους πλειονότητα οι –ελάχιστες- διατάξεις που διασώθηκαν από τους προηγούμενους μνημονιακούς νόμους δίνοντας τη δυνατότητα σε ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων να συνταξιοδοτούνται πριν τα 67 έτη με πλήρη και πριν από τα 62 έτη της ηλικίας με μειωμένη σύνταξη.

Όπως όλα δείχνουν τα θεμελιωμένα δικαιώματα θα διατηρηθούν αλλά, για χάρη των απαιτήσεων που θέτουν οι πιστωτές, θα «χάσουν» τα λεγόμενα «κατοχυρωμένα» δικαιώματα.

Τι σημαίνει θεμελιωμένο δικαίωμα; Θεμελιωμένο δικαίωμα υφίσταται, όταν ο ασφαλισμένος συμπληρώνει τον ελάχιστο χρόνο ασφάλισης και το όριο ηλικίας (όπου αυτό προβλέπεται) που απαιτούνται για τη συνταξιοδότησή του. Το θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί οποτεδήποτε και ο ασφαλισμένος έχει τη δυνατότητα να συνεχίσει εργαζόμενος.

Κατοχυρωμένο δικαίωμα είναι η δυνατότητα των ασφαλισμένων να συνταξιοδοτηθούν (να «κλειδώσουν») με τις προϋποθέσεις που διαμορφώνονται κατά το έτος συμπλήρωσης του απαιτούμενου κατά περίπτωση χρόνου ασφάλισης ή ορίου ηλικίας.

Ποιο χάνουν και ποιοι δεν έχουν λόγο να φοβούνται

Ποιοι, όμως, ασφαλισμένοι θα εξακολουθήσουν να έχουν τη δυνατότητα πρόωρης συνταξιοδότησης -ό,τι και αν συμφωνήσουν κυβέρνηση και δανειστές- και γιατί; Ποιες κατηγορίες, επίσης, συγκεντρώνουν μεγάλες πιθανότητες να μην δεχθούν σημαντικές αυξήσεις ορίων ηλικίας;

Καταρχήν πρέπει να καταστεί ξεκάθαρο ότι εδώ και αρκετά χρόνια, τους τα Aνώτατα Δικαστήρια της χώρας έχουν δημιουργήσει με αποφάσεις τους μια «ομπρέλα προστασίας» πάνω από όλους όσοι έχουν ήδη θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Τι σημαίνει αυτό;

Oπως αναφέρει η πάγια νομολογία, όσοι έχουν συγκεντρώσει το όριο ηλικίας και τον απαιτούμενο χρόνο (συντάξιμα έτη), για μειωμένη ή πλήρη σύνταξη, μέχρι και την ημέρα δημοσίευσης ενδεχόμενου, νέου, ασφαλιστικού νόμου, δεν μπορούν να θιγούν από τις διατάξεις του και τις αλλαγές τις οποίες, αυτές θα επιφέρουν στους όρους και τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.

Πιο αναλυτικά, όπως αναφέρει μεταξύ άλλων, η απόφαση του Συμβουλίου της Eπικρατείας (υπ’ αριθμόν 2097 του 1996), «σε περίπτωση μεταβολής επί το δυσμενέστερο της κοινωνικοασφαλιστικής νομοθεσίας, χωρίς την πρόβλεψη μεταβατικής ρύθμισης για τους ασφαλισμένους που έχουν ήδη αποκτήσει δικαίωμα στη σύνταξη και εξακολουθούν να εργάζονται -ή βρίσκονταν κοντά στο χρόνο έξοδο του ασφαλιστικού κινδύνου-, εφόσον οι ασφαλισμένοι αυτοί δεν συγκεντρώνουν τις απαιτούμενες από τη νέα νομοθεσία αυξημένες χρονικές προϋποθέσεις, το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα κρίνεται βάσει της προϊσχύουσας νομοθεσίας». «Oι αρχές του κράτους δικαίου και της ασφάλειας δικαίου προστατεύουν τον πολίτη από δυσμενείς και απρόβλεπτες μεταβολές του νομικού καθεστώτος, πολύ περισσότερο όταν αυτές αποστερούν κοινωνικό δικαίωμα, όπως είναι το δικαίωμα σύνταξης», υπογραμμίζει από την πλευρά της, με αποφάσεις της, η Oλομέλεια του Eλεγκτικού Συνεδρίου (με την υπ’ αριθμόν 1984 του 1995, απόφαση της).

Αρα, όσοι ήδη έχουν θεμελιώσει δικαίωμα εξόδου προς τη σύνταξη (έχουν συμπληρώσει τα απαιτούμενα συντάξιμα έτη και το όριο ηλικίας) δεν πρέπει να φοβούνται ότι θα επηρεαστούν από ενδεχόμενη θέσπιση νέων ορίων και προϋποθέσεων.

Επίσης, στην ίδια κατηγορία ανήκουν όσοι θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι και την ψήφιση του νέου νόμου με τον οποίο θα εγκριθεί από τη Βουλή η νέα συμφωνία της Ελλάδας με τους «θεσμούς».

Επισημαίνεται, ξανά, ότι θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα δεν έχουν όσοι μέχρι και την ψήφιση του νέου νόμου, θα έχουν συμπληρώσει μόνο τα απαιτούμενα συντάξιμα έτη.

H κατηγορία αυτών των ασφαλισμένων, ενδέχεται μέσα από το επερχόμενο «μεγάλο πακέτο των αλλαγών στο ασφαλιστικό», να δει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης να αλλάζουν προς το δυσμενέστερο (μέσα φυσικά από την «πρακτική» των μεταβατικών διατάξεων). Μεγάλες πιθανότητες να δουν τα όρια ηλικίας τους να αυξάνονται συγκεντρώνουν όσες γυναίκες ανηλίκων είχαν συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης μέχρι και το 2012, διατηρώντας δυνατότητα πρόωρης συνταξιοδότησης, αλλά δεν είχαν –και δεν έχουν ακόμη και σήμερα- το ηλικιακό όριο.

Αν και η κυβέρνηση είχε προτείνει να υπάρξει μεταβατική περίοδος δεκαετίας μέχρι να πάνε όλοι στα 67 και στα 62 αντίστοιχα, οι δανειστές δεν ενέκριναν αυτή την πρόταση. Οι αντιρρήσεις τους ήταν τόσο ισχυρές που φαίνεται ότι δεν έγινε δεκτή ούτε η εφαρμογή πενταετούς μεταβατικής περιόδου.

Ποιοι μπορεί να «γλιτώσουν»

Ωστόσο, ακόμη και στην χειρότερη περίπτωση, δηλαδή στο ενδεχόμενο άμεσου «κουρέματος» των διατάξεων πρόωρης συνταξιοδότησης που έχουν απομείνει, υπάρχουν ορισμένες ευαίσθητες κατηγορίες ασφαλισμένων οι οποίοι συγκεντρώνουν πολλές πιθανότητες να διασωθούν: αυτοί είναι οι εργαζόμενοι στα Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα (ΒΑΕ) και τα άτομα με αναπηρίες.

Για παράδειγμα, για τους ασφαλισμένους/ες, που συνταξιοδοτούνται με10.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων τουλάχιστον 7.500 ημέρες στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, με νόμο υης συγκυβέρνησης ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ, την εποχή εκείνη, από την 1^η Ιανουαρίου του 2013 ανακαθορίστηκαν τα όρια ηλικίας για πλήρη και μειωμένη σύνταξη. Συγκεκριμένα, τα όρια ηλικίας έγιναν σταδιακά από το 60^ο & 9 μήνες το2013 για πλήρη σύνταξη στο 62^ο και από το 58^ο και 9 μήνες στο 60^ο για μειωμένη. Μέχρι σήμερα, οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας δικαιούνται σύνταξης λοιπόν με το όριο ηλικίας που διαμορφώνεται κατά το έτος συμπλήρωσης των 10.500 ημερών ασφάλισης, εκ των οποίων τουλάχιστον 7.500 ημέρες στα βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Οι διατάξεις αυτές συγκεντρώνουν μεγάλες πιθανότητες να παραμείνουν σε ισχύ.

Το ίδιο ισχύει για τις γυναίκες που συμπλήρωσαν 4.500 ημέρες ασφάλισης από τις οποίες 3.600 σε ΒΑΕ, από το 2010 μέχρι και το 2012 και μπορούν να συνταξιοδοτηθούν (ανάλογως του έτους της συγκεκριμένης περιόδου) από τα 55 έως τα 57 έτη της ηλικίας τους. Στο ίδιο πλαίσιο αναμένεται να βρεθούν και οι εργαζόμενοι/ες μεταλλείων – λιγνιτωρυχείων.

Τι θα συμβεί στις συντάξεις αναπηρίας

Οσον αφορά στις συντάξεις αναπηρίας, στην περίπτωση που ο ασφαλισμένος κριθεί από τις Υγειονομικές Επιτροπές του ΙΚΑ ανάπηρος με συντάξιμο ποσοστό αναπηρίας από πάθηση που οφείλεται σε κοινή νόσο, δικαιούται σύνταξη λόγω αναπηρίας εφόσον έχει πραγματοποιήσει στην ασφάλιση του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ: με 4.500 ημέρες ασφάλισης είτε με 1.500ημέρες, από τις οποίες τουλάχιστον 600 τα 5 τελευταία έτη πριν από εκείνο στο οποίο επήλθε η αναπηρία, είτε τις ημέρες ασφάλισης, ανάλογα με την ηλικία, που αναφέρονται στον ακόλουθο πίνακα, από τις οποίες οι 300 να έχουν πραγματοποιηθεί τα 5 τελευταία έτη πριν από εκείνο στο οποίο επήλθε η αναπηρία.

Πηγή