Ανοιχτό γράμμα σε μια δασκάλα ή έναν δάσκαλο

Διαβάζω κάποιες  δημοσιεύσεις για το τι λένε οι σημερινοί μαθητές  για τους πρόσφυγες και τον αρνητισμό που εκφράζουν σε κάποιες περιπτώσεις.
Διδάσκοντας φέτος σε διάφορες τάξεις του Δημοτικού (Γ΄, Δ΄, Ε΄, ΣΤ΄και Ολοήμερο) έχω αποκτήσει μια ευρεία εικόνα για τις απόψεις  των παιδιών στο δράμα των προσφύγων.
Η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών αντιμετωπίζει το θέμα των προσφύγων με θετική στάση. Έχουν προηγηθεί ως τώρα-τη φετινή σχολική χρονιά- πολλές φορές ανάλογες συζητήσεις με αφορμή κάποιο μάθημα , κάποια είδηση,  μια δραστηριότητα ή μια τοπική δράση  και σίγουρα και κάποιες ακόμη με τις δασκάλες ή τους δασκάλους της τάξης τους.  Παράλληλα επηρεασμούς – αρνητικούς ή θετικούς- δέχονται σίγουρα και από το στενό οικογενειακό περιβάλλον. Αποτέλεσμα από τα είκοσι (20) παιδιά της ΣΤ΄-στην οποία  διδάσκω μόνο μια ώρα την εβδομάδα «Κοινωνική Πολιτική Αγωγή» -  όλα δήλωσαν πρόθυμα να βοηθήσουν στην οργάνωση και τη συλλογή ανθρωπιστικής βοήθειας για τους πρόσφυγες. Στην Ε΄τάξη προέκυψε η επιφύλαξη τριών παιδιών που ήθελαν να το συζητήσουν με τους γονείς τους - αντιλαμβανόμαστε κάτι ;- εκ των οποίων το ένα δήλωσε με χαμόγελο, την επόμενη μέρα, ότι θα συμμετάσχει.  Στην  Γ΄ και Δ΄ τάξη δεν χώρεσε  το μίσος στην παιδική ψυχή αλλά κάποια παιδιά μεταφέρουν αρνητικά ακούσματα από την οικογένειά τους.

   Θέτοντας στα παιδιά προβληματισμούς, ενημερώνοντάς τα γιατί οι πρόσφυγες έφτασαν στην πόρτα μας, ποια αιτία τους οδήγησε εδώ, αν υπήρξαν Έλληνες πρόσφυγες παλιότερα, πώς τους φέρθηκαν οι άλλοι, ποιοι προκαλούν τους πολέμους και για ποιο λόγο , τι κάνουμε εμείς ενάντια στα επεκτατικά σχέδια των ισχυρών της γης,  τα βοηθάμε να αισθανθούν - να λειτουργήσει η ενσυναίσθηση- , να κατανοήσουν τον κόσμο και να διαμορφώσουν στάση ζωής. Αντίθετα, αν δεν έχει προηγηθεί όλη αυτή η διαδικασία, μένοντας τυφλά πιστοί στο αναλυτικό πρόγραμμα, κυνηγώντας την ποσότητα των "γνώσεων", έχοντας ως προτεραιότητα τα διαγωνίσματα και την αξιολόγηση των μαθητών , ξεχνάμε  τον παιδαγωγικό ρόλο μας που είναι και ο πρώτιστος.

" Το μυαλό των παιδιών δεν είναι καλάθι για να το γεμίσεις. Είναι σπίθα που πρέπει ν΄ανάψει !" Πλούταρχος.

Αν δεν κατευθύνουμε τη νεολαία εμείς , γονείς και δάσκαλοι, την αφήνουμε στο έλεος των καναλαρχών, επιτήδειων επιχειρηματιών και πολιτικάντηδων.  Αν στον μαθητή δεν ασκήσει πολιτική αγωγή ο δάσκαλος, ποιος θα το κάνει ; Αν ο δάσκαλος δεν τολμά να μιλήσει  καθημερινά για τις πανανθρώπινες αξίες , ποιος  αυριανός πολίτης θα τις στηρίξει ;

Αν δεν έχουμε συνείδηση του ρόλου μας,  στην κοινωνία θα επικρατήσει ο ατομισμός, ο ρατσισμός, η μισαλλοδοξία, ο φασισμός , η ανθρωποφαγία. Καμιά και κανείς  από μας δεν ονειρεύτηκε έναν τέτοιο κόσμο για να ζήσουν τα παιδιά μας ! Τι κάνουμε λοιπόν ;

Γνωρίζουμε ότι η εξέλιξη της ανθρώπινης σκέψης οφείλεται σε πρωτοπόρους , σε ιδεολόγους, σε ανθρώπους που δεν ήθελαν απλά να επιβιώνουν αλλά να ζήσουν. Να ζήσουν με αξιοπρέπεια  όλοι σε μια καλύτερη κοινωνία. Αυτές οι προοδευτικές ιδέες  πέρασαν μέσα από τα σχολειά , θέριεψαν στα πανεπιστήμια, έγιναν οράματα  και αξίες.

Δική μας λοιπόν είναι η επιλογή . Είμαστε εκπαιδευτές ή παιδαγωγοί ;

Το να εμφυσήσουμε και να εδραιώσουμε -ως γονείς και ως δάσκαλοι-  στη νέα γενιά αξίες όπως η ειρήνη , ο ανθρωπισμός, η δημοκρατία, η ισότητα, η δικαιοσύνη, η συνεργασία, το συλλογικό πνεύμα, η αλληλεγγύη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα, είναι ευθύνη και καθήκον μας.

Αρκούν όμως  μόνο τα  λόγια  και οι παραινέσεις ;

Με ποιες πράξεις  μας δείχνουμε στους μαθητές το δρόμο  ;

Ποια είναι η δική μας στάση ζωής ;

Εμπρός , λοιπόν, να δώσουμε το παράδειγμα . Να ενταχθούμε πρώτοι σε ομάδες Αλληλεγγύης . Να αναλάβουμε δράση για συγκέντρωση ανθρωπιστικής βοήθειας. Να επισκεφτούμε  με τις μαθήτριες και τους μαθητές  μας ένα κέντρο φιλοξενίας προσφύγων , έναν καταυλισμό. Να δουν με τα μάτια τους πώς ζούνε , τι ελλείψεις έχουνε . Να νιώσουν το δράμα τους. Να συνδέσουμε τον ξεριζωμό  και την προσφυγιά των Ελλήνων του Πόντου, της Μ. Ασίας, της βόρειας Κύπρου με το δικό τους ξεριζωμό. Να κατανοήσουν την σκληρή  πλευρά της ζωής. Να βιώσουν τις συνέπειες του πολέμου, για να μην παρασυρθούν  ποτέ σε πόλεμο.  Να απλώσουν τα ίδια τα χεράκια  τους, για να τους προσφέρουν ένα ρούχο , ένα ζευγάρι κάλτσες, ένα παιχνίδι . Να μιλήσουν και να παίξουν για λίγο μαζί τους. Να βιώσουν  τι σημαίνει αλληλεγγύη. Να δουν τα μάτια των προσφυγόπουλων να  φωτίζονται, τα τρομαγμένα πρόσωπά τους να γλυκαίνουν.

Η ζωή δεν κλείνεται  μέσα σε  τέσσερεις τοίχους . Είναι εκεί έξω και περιμένει να τη γνωρίσουνε.  Να δούνε τους  άστεγους,  να  αντιληφθούμε τις κοινωνικές ανισότητες, την έλλειψη κοινωνικής δικαιοσύνης. 

Η ζωή είναι εκεί έξω και περιμένει να κατανοήσουμε τη δυστυχία του κόσμου, για να αλλάξουμε τον κόσμο !

Από μας εξαρτάται , αν γκρεμιστούν οι φράχτες της ντροπής !

Από μας , το λαό κάθε χώρας,  εξαρτάται  η στάση της κάθε κυβέρνησης  για το σταμάτημα ή όχι των πολέμων.

Στα δύσκολα και στα σημαντικά  πάντα είναι η   ώρα της δικής μας ευθύνης.

«Σμίλεψε, δάσκαλε, ψυχές …»

Στέφανος Βαγγελός- Δάσκαλος