Ανατροπές και χαμένοι με τα νέα όρια ηλικίας

Κλείνουν οι πόρτες στην πρόωρη συνταξιοδότηση με σταδιακή αύξηση των ορίων ηλικίας που ξεκινά άμεσα, ώστε μέχρι το 2023 να βγαίνουν όλοι με πλήρη σύνταξη μόνο στα 67 με 15 έτη (4.500 ημέρες ασφάλισης) ή στα 62 με 40 έτη (12.000 ημέρες) και με μειωμένη στα 62 με 15ετία.

Στη μεταβατική περίοδο προβλέπεται ποινή 16% για όποιον επιλέξει να συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη πριν από τη συμπλήρωση του νέου ορίου. Ταυτόχρονα, όσοι φεύγουν από τώρα και στο εξής και δικαιούνται σύνταξη με το κατώτατο όριο, θα λαμβάνουν μέχρι τα 67 τη σύνταξη που αναλογεί στις εισφορές τους, ενώ το προνοιακό τμήμα που διαμορφώνει το κατώτατο όριο σύνταξης θα χορηγείται μόνο μετά τα 67.

Στους μεγάλους χαμένους της μεταρρύθμισης συγκαταλέγονται και όσοι είχαν τη δυνατότητα -κυρίως μητέρες- να συνταξιοδοτηθούν με το ειδικό καθεστώς των γονέων σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα. Οσοι γονείς δεν έχουν συμπληρώσει τα όρια ηλικίας, όπου ορίζονται, θα δουν το όριο εξόδου να αυξάνεται από 6 μήνες έως 15 χρόνια.

«Μεγάλο πλήγμα θα δεχτούν οι μητέρες που έβγαιναν στην ηλικία της μειωμένης αλλά προστατεύονταν από τα κατώτατα όρια. Δεν επιβαρύνονται μόνο με αύξηση του ορίου ηλικίας αλλά και με απώλειες στη σύνταξή τους από 30-150 ευρώ για τουλάχιστον 17 χρόνια», εξηγεί ο δικηγόρος Διονύσης Ρίζος, ειδικός σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης.

Για παράδειγμα, μητέρα ανηλίκου που το 2010 είχε 5.500 ημέρες ασφάλισης, ανηλικότητα τέκνου και αμείβονταν με χαμηλές αποδοχές, αλλά συμπληρώνει τα 50 μετά την 1/7/2015 θα δει το όριο ηλικίας να αυξάνεται κατά ένα 6μηνο το έτος μέχρι τη συμπλήρωση των 50 και θα αναγκαστεί να πάρει χαμηλότερη σύνταξη μέχρι τα 67.

Η διάταξη για τις αυξήσεις των ορίων ηλικίας αποσύρθηκε από το πολυνομοσχέδιο που ψηφίστηκε χθες, αλλά αναμένεται να επιστρέψει και να ψηφιστεί άμεσα.

Ανά εξάμηνο
Σύμφωνα με το προσχέδιο, τα όρια ηλικίας αυξάνονται κατά ένα 6μηνο το έτος, αρχής γενομένης από 1/7/2015 μέχρι το 2022. Αναμένεται να διασωθούν βαρέα και ανθυγιεινά, μητέρες, σύζυγοι, γονείς και αδελφοί αναπήρων, ασφαλισμένοι ανάπηροι. Θεμελιωμένα δικαιώματα μέχρι 30/06/2015 δεν θίγονται. Για όσους θεμελίωναν χωρίς όριο προβλέπεται η μεταβατική προσθήκη του εξαμήνου να ξεκινήσει από 01.01.2016 με όριο ηλικίας τα 58 (εφόσον η συνταξιοδότηση γίνεται με 35ετία και σε κάθε άλλη περίπτωση με όριο τα 55). Ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης εκτιμούν πως η συγκεκριμένη ρύθμιση «ακουμπά» εργαζόμενους στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, παλιούς ασφαλισμένους, όπως επίσης και ενστόλους που έβγαιναν στη σύνταξη χωρίς όριο ηλικίας με 25ετία.

Χαμένοι είναι όσοι έχουν κατοχυρωμένο δικαίωμα, περίπου 180.000 ασφαλισμένοι που έχουν τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης (μέχρι το τέλος του 2012) αλλά «κυνηγούν» το όριο ηλικίας, όπως μητέρες ανηλίκων, άνδρες σε ειδικά ταμεία (ΔΕΚΟ - τράπεζες) με 25ετία, εργαζόμενοι με 35ετία, δημόσιοι υπάλληλοι με 25ετία κ.ά.

Στη μεταβατική περίοδο προβλέπεται ποινή 16% για όποιον επιλέξει να συνταξιοδοτηθεί με πλήρη πριν από το νέο όριο. «Οι ασφαλισμένοι που επηρεάζονται από την αύξηση του ορίου ηλικίας μπορούν να βγουν με το παλιό όριο αλλά θα έχουν μείωση 16% της σύνταξής τους μέχρι να συμπληρώσουν το νέο όριο. Η ποινή αφορά τη συνταξιοδότηση με πλήρη σύνταξη και δεν είναι εφ' όρου ζωής αλλά εξαλείφεται όταν συμπληρώνεται το αντίστοιχο όριο», διευκρινίζει ο κ. Ρίζος.

Ψαλίδι στις κατώτατες για όσους φύγουν πριν από τα 67

Μειώσεις στις κατώτατες συντάξεις που φτάνουν το 35% ή σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αγγίζουν ακόμη και το 50% για όσους ανοίγουν από τώρα και στο εξής την πόρτα της εξόδου πριν από τα 67 έρχονται με τις διατάξεις που ψηφίστηκαν χθες. Οσοι αποχωρούν από 30/6 και στο εξής και δικαιούνται σύνταξη με τα κατώτατα όρια θα παίρνουν το ποσό που αναλογεί στις καταβαλλόμενες εισφορές τους και μόνο μετά τα 67 θα τους χορηγείται το πλήρες ποσό της κατώτατης εγγυημένης σύνταξης. Ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης υπολογίζουν πως η συγκεκριμένη διάταξη «χτυπά» περίπου 200.000 με 250.000 ασφαλισμένους, ενώ δεν αποκλείεται να πλήξει ακόμη και 500.000 σε βάθος χρόνου 15ετίας. Πρόκειται κυρίως για εργαζομένους που φεύγουν με λίγα χρόνια ασφάλισης και χαμηλές αποδοχές.

Στην πρώτη γραμμή του πυρός είναι μητέρες ανηλίκων, ασφαλισμένοι που φεύγουν με 15ετία, εργαζόμενοι στην οικοδομή, υπαγόμενοι σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, γυναίκες στο ΙΚΑ που είχαν θεμελιώσει με 4.500 ημέρες μέχρι το 2010 και επρόκειτο να φύγουν στα 60, μισθωτοί που αποχωρούν με μειωμένη ΙΚΑ στα 62, όσοι φεύγουν με διαδοχική και έχουν λίγα χρόνια στο ΙΚΑ κ.ά. Για παράδειγμα, κάποιος με 600 ευρώ μισθό μπορεί να χρειάζεται ακόμη και 30 χρόνια εργασίας για να ξεπεράσει το φράγμα των κατωτάτων ορίων και να μην έχει απώλειες.

Αξιοσημείωτο είναι πως από τη ρύθμιση δεν εξαιρούνται προς το παρόν δικαιούχοι συντάξεων αναπηρίας, όπως και δικαιούχοι σύνταξης λόγω θανάτου. Η πρόβλεψη μάλιστα για σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ από τον Μάρτιο του 2016 αναμένεται να πλήξει περισσότερο ομάδες ασφαλισμένων που θίγονται από τη διάταξη για τα κατώτατα όρια.

«Με τη ρύθμιση αυτή προκαλείται σημαντική βλάβη στους οικονομικά ασθενέστερους», δηλώνει ο πρώην υπουργός Εργασίας, Γιώργος Κουτρουμάνης. Στο μεταξύ χθες με τροπολογία ξεκαθαρίστηκε ότι η εισφορά 6% στις επικουρικές συντάξεις θα είναι επί του καταβαλλόμενου και όχι επί του αρχικού ποσού.

Οι αλλαγές στο Δημόσιο με παραδείγματα

Παραδείγματα με τις αλλαγές για τους ασφαλισμένους και του γονείς ανηλίκων στο Δημόσιο παρουσιάζονται παρακάτω:

• Υπάλληλος σε δήμο, διορισμένος το 1986, πατέρας ενός ανήλικου παιδιού και 48 ετών. Θα επηρεαστεί από τις αλλαγές;

Απ.: Ο υπάλληλος συμπλήρωσε την 25ετία για θεμελίωση το 2011 και έτσι «κλείδωσε» δικαίωμα ως πατέρας ανηλίκου για να συνταξιοδοτηθεί στο 52ο έτος. Με τις αλλαγές που έρχονται θα επιβαρυνθεί με 1 εξάμηνο ανά έτος μέχρι συμπλήρωσης του 52ου έτους της ηλικίας του, το 2019. Ετσι θα μπορεί να λάβει σύνταξη στην ηλικία των 54 ετών.

• Μητέρα τριών παιδιών έχει προσληφθεί στο Δημόσιο το 1989. Δεν έχει άλλο χρόνο ασφάλισης. Πότε μπορεί να συνταξιοδοτηθεί;

Απ.: Η συγκεκριμένη μητέρα μέχρι τις 30/6 είχε θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα ώστε να μπορεί να αποχωρήσει χωρίς όριο ηλικίας με πλήρη σύνταξη. Δεν επηρεάζεται από τις αλλαγές.

• Υπάλληλος σε δημόσιο φορέα έχει συνολικά 33 έτη ασφάλισης, 13 έτη στο ΙΚΑ, 20 στο Δημόσιο και είναι 57 ετών. Εχει 28 μήνες θητεία. Πότε μπορεί να συνταξιοδοτηθεί;

Απ.: Ο υπάλληλος είχε «κλειδώσει» το συνταξιοδοτικό του δικαίωμα ώστε να μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με 35 έτη ασφάλισης στα 58. Την εν λόγω προϋπόθεση 35ετίας συμπλήρωνε με εξαγορά της θητείας. Πλην, όμως, επειδή δεν έχει συμπληρώσει το 58ο έτος θα υποστεί επιβάρυνση. Ετσι θα έχει αύξηση του ορίου ηλικίας κατά 2 εξάμηνα και θα μπορεί να υποβάλει αίτηση το 59ο έτος.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ

ΟΑΕΕ	Ετη ασφάλισης	Ετος συμπλήρωσης του ορίου	Οριο πλήρους
Ανδρες -	35 έτη μέχρι	1/7/2015-31/12/2015	60,5
Γυναίκες	το τέλος του 2012	2016	61
		2017	61,5
		2018	62
ΔΕΚΟ - ΤΡΑΠΕΖΕΣ	Ετη ασφάλισης	Χρόνος συμπλήρωσης ορίου ηλικίας	Οριο μειωμένης	Οριο πλήρους
Ανδρες	25 έτη μέχρι το τέλος του 2012	1/7/2015-31/12/2015	60,5	65,5
		2016	61	66
		2017	61,5	66,5
		2018	62	67

Πίνακας με τα όρια συνταξιοδότησης μετά τις αλλαγές στο ασφαλιστικό
Μητέρες ανηλίκων σε ΙΚΑ - ΔΕΚΟ - Τράπεζες
Κατοχύρωση	Ετος	Οριο Μειωμένης	Οριο Πλήρους
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2010	Από 1-7-2015 Μέχρι 31-12-2015	50,5	55,5
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα 2011	Από 1-7-2015 Μέχρι 31-12-2015	52,5	57,5
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2012	Από 1-7-2015 Μέχρι 31-12-2015	55,5	60,5
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2010	Από 1-1-2016 Μέχρι 31-12-2016	51	56
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2011	Από 1-1-2016 Μέχρι 31-12-2016	53	58
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2012	Από 1-1-2016 Μέχρι 31-12-2016	56	61
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2010	Από 1-1-2017 Μέχρι 31-12-2017	51,5	56,5
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2011	Από 1-1-2017 Μέχρι 31-12-2017	53,5	58,5
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2012	Από 1-1-2017 Μέχρι 31-12-2017	56,5	61,5
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2010	Από 1-1-2018 Μέχρι 31-12-2018	52	57
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2011	Από 1-1-2018 Μέχρι 31-12-2018	54	59
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2012	Από 1-1-2018 Μέχρι 31-12-2018	57	62
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2010	Από 1-1-2019 Μέχρι 31-12-2019	52,5	57,5
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2011	Από 1-1-2019 Μέχρι 31-12-2019	54,5	59,5
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2012	Από 1-1-2019 Μέχρι 31-12-2019	57,5	62,5
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2010	Από 1-1-2020 Μέχρι 31-12-2020	53	58
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2011	Από 1-1-2020 Μέχρι 31-12-2020	55	60
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2012	Από 1-1-2020 Μέχρι 31-12-2020	58	63
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2010	Από 1-1-2021 Μέχρι 31-12-2021	53,5	58,5
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2011	Από 1-1-2021 Μέχρι 31-12-2021	55,5	60,5
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2012	Από 1-1-2021 Μέχρι 31-12-2021	58,5	63,5
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2010	Από 1-1-2022 Μέχρι 31-12-2022	54	59
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2011	Από 1-1-2022 Μέχρι 31-12-2022	56	61
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2012	Από 1-1-2022 Μέχρι 31-12-2022	59	64
5.500 ένσημα κι ανηλικότητα το 2010, 2011, 2012	Από 1-1-2023	62	67

Γονείς ανηλίκων στο Δημόσιο
Κατοχύρωση	Ετος	Οριο Πλήρους
25 έτη κι ανηλικότητα το 2010	Από 1-7-2015 Μέχρι 31-12-2015	50,5
25 έτη κι ανηλικότητα το 2011	Από 1-7-2015 Μέχρι 31-12-2015	52,5
25 έτη κι ανηλικότητα το 2012	Από 1-7-2015 Μέχρι 31-12-2015	55,5
25 έτη κι ανηλικότητα το 2010	Από 1-1-2016 Μέχρι 31-12-2016	51
25 έτη κι ανηλικότητα το 2011	Από 1-1-2016 Μέχρι 31-12-2016	53
25 έτη κι ανηλικότητα το 2012	Από 1-1-2016 Μέχρι 31-12-2016	56
25 έτη κι ανηλικότητα το 2010	Από 1-1-2017 Μέχρι 31-12-2017	51,5
25 έτη κι ανηλικότητα το 2011	Από 1-1-2017 Μέχρι 31-12-2017	53,5
25 έτη κι ανηλικότητα το 2012	Από 1-1-2017 Μέχρι 31-12-2017	56,5
25 έτη κι ανηλικότητατο 2010	Από 1-1-2018 Μέχρι 31-12-2018	52
25 έτη κι ανηλικότητα το 2011	Από 1-1-2018 Μέχρι 31-12-2018	54
25 έτη κι ανηλικότητα το 2012	Από 1-1-2018 Μέχρι 31-12-2018	57
25 έτη κι ανηλικότητα το 2010	Από 1-1-2019 Μέχρι 31-12-2019	52,5
25 έτη κι ανηλικότητα το 2011	Από 1-1-2019 Μέχρι 31-12-2019	54,5
25 έτη κι ανηλικότητα το 2012	Από 1-1-2019 Μέχρι 31-12-2019	57,5
25 έτη κι ανηλικότητα το 2010	Από 1-1-2020 Μέχρι 31-12-2020	53
25 έτη κι ανηλικότητα το 2011	Από 1-1-2020 Μέχρι 31-12-2020	55
25 έτη κι ανηλικότητα το 2012	Από 1-1-2020 Μέχρι 31-12-2020	58
25 έτη κι ανηλικότητα το 2010	Από 1-1-2021 Μέχρι 31-12-2021	53,5
25 έτη κι ανηλικότητα το 2011	Από 1-1-2021 Μέχρι 31-12-2021	55,5
25 έτη κι ανηλικότητα το 2012	Από 1-1-2021 Μέχρι 31-12-2021	58,5
25 έτη κι ανηλικότητα το 2010	Από 1-1-2022 Μέχρι 31-12-2022	54
25 έτη κι ανηλικότητα το 2011	Από 1-1-2022 Μέχρι 31-12-2022	56
25 έτη κι ανηλικότητα το 2012	Από 1-1-2022 Μέχρι 31-12-2022	59
25 έτη κι ανηλικότητα το 2010, 2011, 2012	Από 1-1-2023	67
(Θεμελιώνοντας από την 1-1-2011 κι έπειτα μπορούν να συνταξιοδοτηθούν και οι πατέρες)

ΙΚΑ	Ετη ασφάλισης	Ετος	Οριο πλήρους
Ανδρες	10.500 ένσημα μέχρι το τέλος του 2011	1/7/2015-31/12/2015	58,5
	10.500 ένσημα το 2012	1/7/2015-31/12/2015	59,5
	10.500 ένσημα μέχρι το τέλος του 2011	2016	59
	10.500 ένσημα το 2012	2016	60
	10.500 ένσημα μέχρι το τέλος του 2011	2017	59,5
	10.500 ένσημα το 2012	2017	60,5
	10.500 ένσημα μέχρι το τέλος του 2011	2018	60
	10.500 ένσημα το 2012	2018	61
	10.500 ένσημα μέχρι το τέλος του 2011	2019	60,5
	10.500 ένσημα το 2012	2019	61,5
	10.500 ένσημα μέχρι το τέλος του 2011	2020	61
	10.500 ένσημα το 2012	2020	62
	10.500 ένσημα μέχρι το τέλος του 2011	2021	61,5
	10.500 ένσημα το 2012	2021	62
	10.500 ένσημα μέχρι το τέλος του 2011	2022	62