4+1 σχέδια για την αντιμετώπιση της πανδημίας στα σχολεία;

Το παράδειγμα της προσχολικής εκπαίδευσης

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ESOS

Σιδηροπούλου Χριστίνα, ΕΔΙΠ, Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Παν/μιο Δυτικής Μακεδονίας

Από την εμφάνιση της πανδημίας στην Ελλάδα έως σήμερα οι εκπαιδευτικοί κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν την υγειονομική κρίση που ξέσπασε σε ένα ρευστό πλαίσιο, ομολογουμένως, λόγω της έκτακτης και άγνωστης συνθήκης στην αρχή.

Κατά την πρώτη αναστολή λειτουργίας των εκπαιδευτικών δομών (Μάρτιος-Μάιος 2020) οι εκπαιδευτικοί προσχολικής ηλικίας, σύμφωνα με τις σχετικές εγκυκλίους του ΥΠΑΙΘ, είχαν τη δυνατότητα να επιλέξουν μεταξύ της σύγχρονης ή ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης.

Αυτό ήταν το πρώτο σχέδιο/πρόταση από πλευράς ΥΠΑΙΘ για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης στα νηπιαγωγεία.

Έχει ενδιαφέρον να ξέρουμε αν το Υπουργείο Παιδείας εξέτασε τη μορφή τηλεκπαίδευσης που προέκριναν οι νηπιαγωγοί ως την πιο ενδεδειγμένη στην προσχολική ηλικία ή την πιο εφικτή στο πλαίσιο της δικής τους τάξης.

Αυτή η γνώση θα μπορούσε να αξιοποιηθεί, για παράδειγμα, στο σχεδιασμό των επόμενων βημάτων του.

Όταν επαναλειτούργησαν τα σχολεία, τα νηπιαγωγεία υποδέχτηκαν τους μικρούς μαθητές τους με το εκ περιτροπής σύστημα που είχε σχεδιάσει το Υπουργείο προκειμένου τα σχολεία να μην γίνουν εστίες μετάδοσης του ιού.

Αυτό ήταν το δεύτερο σχέδιο/πρόταση από πλευράς του ΥΠΑΙΘ για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης στα νηπιαγωγεία.

Το σχέδιο αυτό είχε παρουσιαστεί και ως ένα ισχυρό σενάριο για τον μετέπειτα τρόπο λειτουργίας των εκπαιδευτικών δομών για την ερχόμενη σχολική χρονιά, δηλαδή την χρονιά που διανύουμε.

Πέρασε το καλοκαίρι και τα νηπιαγωγεία άνοιξαν τον Σεπτέμβριο με νέες οδηγίες για την λειτουργία τους εν μέσω της υγειονομικής κρίσης.

Αυτές οι οδηγίες αποτέλεσαν το τρίτο σχέδιο/πρόταση από πλευράς ΥΠΑΙΘ για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης στα νηπιαγωγεία.

Ήταν δηλαδή το τρίτο πλαίσιο στο οποίο κλήθηκαν οι εκπαιδευτικοί να προσαρμοστούν για να εγγυηθούν την εύρυθμη λειτουργία των νηπιαγωγείων μέσα σε ένα διάστημα σχεδόν 6 μηνών.

Σύμφωνα με αυτό το σχέδιο, πέρα από την υποχρεωτική χρήση της μάσκας και την σχολαστική απολύμανση, οι νηπιαγωγοί έπρεπε να εγγυηθούν την τήρηση των αποστάσεων σε πολυπληθή τμήματα και την εργασία και το παιχνίδι των παιδιών σε “μικρές ομάδες που αποτελούνται σταθερά από τα ίδια παιδιά και δεν αναμιγνύονται μεταξύ τους”, περιορίζοντας τις αλληλεπιδράσεις και την συνεργατικότητα.

Διαβάζοντας προσεκτικά τις οδηγίες αυτού του τρίτου σχεδίου διαπιστώνει κανείς ότι προσκρούουν στις βασικές παιδαγωγικές αρχές του Προγράμματος Σπουδών για το νηπιαγωγείο, το οποίο ενισχύσει αλληλεπιδράσεις, συνεργασίες κ.λπ.

Υπάρχει, βέβαια, το επιχείρημα της υγείας και σαφέστατα προέχει.

Αναρωτιόμαστε όμως αν η προφύλαξη της υγείας σημαίνει απαραίτητα παραίτηση από την προσπάθεια ολιστικής ανάπτυξης των παιδιών και παράλληλα αλλοίωση του παιδοκεντρικού χαρακτήρα της προσχολικής εκπαίδευσης.

Άραγε να ήταν το μόνο πλαίσιο που επέτρεπε τη λειτουργία των νηπιαγωγείων παράλληλα με την προάσπιση της υγείας και την εμπόδιση διασποράς του μεταδοτικού ιού;

Τι μεσολάβησε το καλοκαίρι ώστε από το 2ο σχέδιο των μικρών τμημάτων (έστω και με την εκ περιτροπής φοίτηση των μαθητών) περάσαμε στο 3ο σχέδιο, το οποίο φάνηκε τελικά αναποτελεσματικό αφού έκλεισαν πάλι οι σχολικές δομές;

Από τα μέσα Νοεμβρίου έχει τεθεί σε ισχύ το νέο σχέδιο/πρόταση του ΥΠΑΙΘ, το 4ο κατά σειρά, σύμφωνα με το οποίο τα νηπιαγωγεία έχουν αναστείλει τη λειτουργία τους και εφαρμόζουν υποχρεωτικά καθημερινή σύγχρονη τηλεκπαίδευση.

Οι δυσλειτουργίες της σύγχρονης καθημερινής και υποχρεωτικής τηλεκπαίδευσης έχουν ήδη υπογραμμιστεί: ελλείψεις σε εξοπλισμό, απουσία επιμόρφωσης σε πλατφόρμες και εργαλεία elearning, αναντιστοιχία με τις ανάγκες των παιδιών για παιχνίδι, αλληλεπίδραση, επικοινωνία με ομηλίκους και με αυτό που θεωρούμε οικοδόμηση της γνώσης στην προσχολική ηλικία, διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων ανάμεσα στους έχοντες και μη έχοντες ή στα δημόσια σχολεία και ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, αλλαγή του παιδαγωγικού ρόλου των νηπιαγωγών…

Και ενώ όλα βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη και γίνεται προσπάθεια από οικογένειες και εκπαιδευτικούς να αντιμετωπίσουν τα νέα δεδομένα, τα οποία χαρακτηριστικά έχουν σχολιάσει πολλοί εκπαιδευτικοί ως την «έσχατη λύση αφού καμία άλλη δεν προκρίθηκε, δυστυχώς», άρχισε η συζήτηση για την ημερομηνία επαναλειτουργίας των σχολείων… Και αναρωτιόμαστε εύλογα. Άραγε με ποιον τρόπο;

Μήπως για να βρεθεί ο καταλληλότερος και πιο αποτελεσματικός τρόπος χρειάζεται η Πολιτεία να ακούσει τι έχει να πει ο εκπαιδευτικός κλάδος; Να ακούσει τη φωνή αυτών που ζουν τα γεγονότα από την πρώτη γραμμή με την ιδιότητα του εργαζόμενου, του παιδαγωγού, του γονέα, του πολίτη;

Από όσο γνωρίζουμε πριν και πέρα από κάθε υγειονομικό πρωτόκολλο που ασφαλώς επιβάλλεται λόγω των συνθηκών, οι εκπαιδευτικοί ζητούν χρόνια τώρα ολιγομελή τμήματα, μαζικές προσλήψεις εκπαιδευτικών, υπαλλήλων καθαριότητας και γενναία χρηματοδότηση των εκπαιδευτικών υποδομών. Μήπως ήρθε η ώρα να εισακουστούν;