AΣΚΗΣΗ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΜΕ ΑΜΟΙΒΗ

Αρ.Πρωτ.ΔΙΔΑΔ/Φ.69/68/οικ.21236/25-06-2015

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ
ΤΜΗΜΑ ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ
Τηλέφωνο : 213 – 1313336, 3337, 3338, 3340
Fax : 213 1313389
n.theodoulou(ΑΤ)ydmed.gov.gr

ΘΕΜΑ: Άσκηση ιδιωτικού έργου κατά τη διάρκεια ανατροφής τέκνου

Όπως είναι γνωστό, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 31 του Υπαλληλικού Κώδικα (ν.3528/2007), μετά από άδεια ο υπάλληλος μπορεί να ασκεί ιδιωτικό έργο ή εργασία με αμοιβή, εφόσον συμβιβάζεται με τα καθήκοντα της θέσης του και δεν παρεμποδίζει την ομαλή εκτέλεση της υπηρεσίας του. Η άδεια χορηγείται για την άσκηση συγκεκριμένου έργου ή εργασίας, εκτός του προβλεπόμενου ωραρίου εργασίας, μετά από σύμφωνη αιτιολογημένη γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου το οποίο είναι το μόνο αρμόδιο όργανο που γνωμοδοτεί για τη χορήγηση της αιτούμενης άδειας, εξετάζοντας παράλληλα την κείμενη νομοθεσία για την άσκηση της συγκεκριμένης δραστηριότητας και συνεκτιμώντας τις συνθήκες υπό τις οποίες αυτή θα ασκηθεί. Σημειώνεται ότι δεν επιτρέπεται στον υπάλληλο η κατ’ επάγγελμα άσκηση εμπορίας, ενώ ειδικές απαγορευτικές διατάξεις διατηρούνται σε ισχύ.
Δυνάμει των ανωτέρω, σύμφωνα με άποψη του Συνηγόρου του Πολίτη με την οποία συντάσσεται η Υπηρεσία μας, η άσκηση ιδιωτικού έργου με αμοιβή συνιστά αυτοτελές δικαίωμα προβλεπόμενο από τον Υπαλληλικό Κώδικα, υπό τις προϋποθέσεις που θέτει η σχετική διάταξη (άρθρο 31), στις οποίες δεν αναφέρεται ως προϋπόθεση η μη λήψη άδειας για ανατροφή τέκνου με ή χωρίς αποδοχές, σύμφωνα με τις διατάξεις των παρ. 1 και 2 του άρθου 53 του Υπαλληλικού Κώδικα όπως ισχύει. Παράλληλα βέβαια, η άσκηση του δικαιώματος αυτού δεν θα πρέπει να ακυρώνει το σκοπό χορήγησης της άδειας ανατροφής τέκνου, ο οποίος αφορά την προστασία των τέκνων και της οικογένειας.
Στο πλαίσιο αυτό, παρακαλούμε τις υπηρεσίες να ενημερώσουν το προσωπικό τους ότι υπάλληλοι που τελούν σε άδεια ανατροφής τέκνου δύνανται να ασκήσουν ιδιωτικό έργο ή εργασία με αμοιβή, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 31 του Υπαλληλικού Κώδικα, με την επιφύλαξη ωστόσο της μη ακύρωσης του σκοπού χορήγησης της άδειας ανατροφής τέκνου.
Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Δ. ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ

---

Αρ.Πρωτ.14543/Δ2/13-02-2013/ΥΠΕΠΘ

ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
Α/ΘΜΙΑΣ & Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΠΡΟΣ/ΚΟΥ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ
Τηλέφωνο: 2103237860 , 2103248277
FAX: 210 3235492
e-mail: dprb(ΑΤ)@ypepth.gr

ΘΕΜΑ: « Άσκηση ιδιωτικού έργου ή εργασίας από εκπαιδευτικoύς»
Ύστερα από σχετικά ερωτήματα που υποβάλλονται στην υπηρεσία μας με τα οποία ζητείται η γνώμη μας σχετικά με τη δυνατότητα χορήγησης άδειας άσκησης ιδιωτικού έργου ή εργασίας με αμοιβή σε τακτικούς εκπαιδευτικούς ή αναπληρωτές εκπ/κούς των κλάδων ΠΕ14 ιατρών , ΠΕ11 γυμναστών και ΔΕ 0117 κομμωτικής κ.λ.π., σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 31 & 32 του Υπαλληλικού Κώδικα σας κάνουμε γνωστά τα εξής:
Με το άρθρο 31 του Υ.Κ. που εφαρμόζεται αναλογικά και στους εκπαιδευτικούς Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης κατά το άρθρο 52 του ν. 2721/99, προβλέπεται η άσκηση ιδιωτικού έργου ή εργασίας με αμοιβή, μετά από σύμφωνη αιτιολογημένη γνώμη του Υπηρεσιακού Συμβουλίου, που χορηγείται από το αρμόδιο όργανο για συγκεκριμένο έργο ή εργασία, εφόσον το έργο ή η εργασία συμβιβάζεται με τα καθήκοντα της θέσης του εκπαιδευτικού και δεν παρεμποδίζει την ομαλή εκτέλεση της υπηρεσίας του, ενώ κατά την παρ. 3 του ίδιου άρθρου δεν επιτρέπεται η κατ’ επάγγελμα άσκηση εμπορίας.
Όπως συνάγεται από τη γραμματική ερμηνεία και τον σκοπό των παραπάνω διατάξεων το υπηρεσιακό συμβούλιο , για να γνωματεύσει για τη χορήγηση της ανωτέρω άδειας, θα πρέπει να λάβει υπόψη του τα εξής:
α) Η άσκηση ιδιωτικού έργου ή εργασίας νοείται ως εξαίρεση και όχι ως κανόνας.
β) Η άσκηση ιδιωτικού έργου με αμοιβή , συντρέχει στην περίπτωση κατά την οποία προκύπτει σταθερή και συστηματική απασχόληση του εκπαιδευτικού με οικονομική δραστηριότητα από την οποία επιδιώκεται η προσπόριση οικονομικών ωφελημάτων. Τέτοια απασχόληση συντρέχει και στην περίπτωση κατά την οποία το ιδιωτικό έργο ή εργασία ασκείται όχι μεν ευθέως από τον ίδιο τον εκπαιδευτικό , αλλά εμμέσως από αυτόν μέσω οικονομικού προσώπου του οποίου έχει τον έλεγχο.
γ) Το έργο ή η εργασία θα πρέπει να είναι συμβατό με την ειδικότητα του εκπαιδευτικού και να μην προκαλεί σύγκρουση του ιδιωτικού του συμφέροντος με το συμφέρον της υπηρεσίας και γενικότερα να μην μειώνει το κύρος της υπηρεσίας του.
δ) Να μην παρεμποδίζει την ομαλή εκτέλεση της υπηρεσίας, δηλ. των καθηκόντων του εκπαιδευτικού. Έτσι η παρεμπόδιση π.χ. αφορά τον ημερήσιο χρόνο άσκησης του ιδιωτικού έργου, την κόπωση του εκπαιδευτικού κ.λ.π.
ε) Η άδεια θα χορηγείται μόνο για συγκεκριμένο ιδιωτικό έργο ή εργασία, δηλαδή μόνο γι’ αυτό που ρητά προσδιορίζει ο εκπαιδευτικός στην αίτησή του και φυσικά όχι αόριστα.
στ) Τέλος απαγορεύεται η κατ’ επάγγελμα άσκηση εμπορίας, δηλαδή δεν απαγορεύεται η απλή διενέργεια ορισμένων εμπορικών πράξεων, αλλά η κτήση της εμπορικής ιδιότητας, που συνιστά πραγματικό γεγονός, κατά το ουσιαστικό κριτήριο , που καθιερώνει το άρθρο 1 του εμπορικού Νόμου, το οποίο χρήζει ανάλογης απόδειξης. Συγκεκριμένα, η άσκηση εμπορίας είναι πραγματικό, κατά βάση, γεγονός που προϋποθέτει κατά περίπτωση, την έρευνα των επαγγελματικών συνθηκών.
Επισημαίνεται , πάντως, ότι για τα ιατρικά καθώς και τα λοιπά επαγγέλματα, στα οποία προέχει ο επιστημονικός καθαρά χαρακτήρας, δεν μπορεί να τεθεί, κατ’ αρχάς, ζήτημα απόκτησης της εμπορικής ιδιότητας από τους επιστήμονες που ασκούν αυτά, αφού η άσκηση του λειτουργήματός τους δεν είναι , από μόνη της, δυνατή να της προσδώσει την εμπορική ιδιότητα.
Ύστερα από τα παραπάνω παρακαλούμε να ελέγξετε τις καταγγελλόμενες περιπτώσεις και εφόσον από τον έλεγχο προκύψει ότι οι καταγγελλόμενοι ασκούν εμπορία κατ’ επάγγελμα, θα προβείτε στις ανάλογες ενέργειες για την ανάκληση της πρόσληψής τους.
Πρέπει να σημειωθεί ακόμη ότι δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται αυστηρά το άρθρο 31 του Υ.Κ. στους προσωρινούς αναπληρωτές και ωρομίσθιους εκπ/κούς που καλούνται για την προσφορά διδακτικού έργου για περιορισμένα χρονικά διαστήματα.
Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΘ. ΤΣΟΥΡΟΠΛΗΣ

---

ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Αριθμός Γνωμοδοτήσεως 581/2012
Περίληψη ερωτήματος:
Ερωτάται:
 1) Αν η απασχόληση εκπαιδευτικών σε προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας ή άλλων φορέων του Δημοσίου για παροχή εκπαιδευτικού έργου στα πλαίσια συγχρηματοδοτούμενων πράξεων (ΕΣΠΑ) θεωρείται κατοχή δεύτερης θέσης στο Δημόσιο ή εμπίπτει στην άσκηση ιδιωτικού έργου με αμοιβή.
 2) Ποίος περιορισμός υφίσταται στις πρόσθετες αποδοχές της απασχόλησης αυτής.
 3) Αν το οικείο Υπηρεσιακό Συμβούλιο δύναται να επιβάλλει περιορισμούς στην απασχόληση αυτή ή έχει δέσμια αρμοδιότητα να παράσχει την αιτηθείσα άδεια.
Ι. Ιστορικό
Με το προαναφερόμενο έγγραφο της ερωτώσας Υπηρεσίας εκτίθεται ότι σύμφωνα με το υπ' αριθμ. πρωτ. Φ.14/5/2468/27-12-2011 έγγραφο του Συντονιστικού Γραφείου Μειονοτικών Σχολείων Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης, εκπαιδευτικοί ζητούν από το Υπηρεσιακό Συμβούλιο Μειονοτικής Εκπαίδευσης (Υ.Σ.Μ.Ε.) την άδεια προκειμένου να απασχοληθούν στο Πρόγραμμα της Ενισχυτικής Διδασκαλίας (Ε.Δ.) που υλοποιείται στο πλαίσιο της Πράξης «Εκπαίδευση τωv παιδιώv της μουσουλμαvικής μειοvότητας στη Θράκη» στα πλαίσια του επιχειρηματικού προγράμματος «ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ». του ΑΞΟΝΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΌΤΗΤΑΣ 1 «Αvαβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης και προώθηση της κοιvωvικής εvσωμάτωσης στις 8 περιφέρειες Σύγκλισης» και εντάσσεται στην κατηγορία πράξεων: «Διαπολιτισμική Εκπαίδευση».
Ο Συντονιστής του ανωτέρω Γραφείου αναφέρει χαρακτηριστικά ότι σε αρκετές περιπτώσεις οι πρόσθετες αποδοχές των εκπαιδευτικών που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα αυτό υπερβαίνουν το 30% των βασικών ακαθαρίστων αποδοχών τους και περαιτέρω ότι τίθενται διάφορα ζητήματα, ως προς τη φύση της απασχόλησης από τα Υπηρεσιακά Συμβούλια τα οποία καλούνται να χορηγήσουν τις ανωτέρω άδειες.
Επ' αφορμή του ανωτέρω εγγράφου τέθηκε από την αρμόδια Υπηρεσία το υπό κρίση ερώτημα, προκειμένου να υπάρξει ενιαία αντιμετώπιση των προβλημάτων που ανακύπτουν.
ΙΙ. Κρίσιμες διατάξεις (...)
ΙΙΙ. Ερμηνεία διατάξεων - συμπεράσματα
Από τις προεκτεθείσες διατάξεις προκύπτουν τα ακόλουθα:
1. Η παρ. 1 του άρθρου 31 του Υ.Κ. θέτει έμμεσα, αλλά σαφώς, ως κανόνα την απαγόρευση της άσκησης ιδιωτικού έργου από τον δημόσιο υπάλληλο και επιτρέπει ρητά την κατ' εξαίρεση εξωϋπηρεσιακή απασχόλησή του με αμοιβή.
Για το σκοπό αυτό η άσκηση από τον υπάλληλο ιδιωτικού έργου με αμοιβή είναι δυνατή μόνο μετά από άδεια του υπηρεσιακού συμβουλίου, ούτως ώστε να ελέγχεται η συμβατότητά του με τη δημοσιοϋπαλληλική του ιδιότητα.
Η ικανοποίηση του αιτήματος του υπαλλήλου για την χορήγηση σ' αυτόν της σχετικής άδειας απαιτεί την συνδρομή των εξής προϋποθέσεων.
 α) Η άδεια να αφορά την εκτέλεση έργου ή την παροχή εξαρτημένης εργασίας με οποιαδήποτε μορφή. Το έργο ή η εργασία πρέπει να έχει ιδιωτικό χαρακτήρα δηλαδή να παρέχεται προς ιδιώτη εργοδότη με σκοπό την αμοιβή του υπαλλήλου.
 β) Το σχετικό αίτημα του υπαλλήλου πρέπει να συμβιβάζεται με τα καθήκοντα της θέσης του, δηλαδή να συνάδει με το αντικείμενο της
αρμοδιότητας που ασκεί και γενικότερα να μη μειώνει το κύρος της Υπηρεσίας και,
 γ) να μην παρεμποδίζει την ομαλή εκτέλεση των καθηκόντων του υπαλλήλου. Η παρεμπόδιση αφορά τον εν γένει χρόνο απασχόλησης του υπαλλήλου που απαιτείται για την άσκηση του ιδιωτικού έργου (...).
2. Έχει κριθεί από την νομολογία των Δικαστηρίων και του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Α.Π. 892/1992, Σ.τ.Ε. 2284/2002, 4263/87, Γνωμ.Ν.Σ.Κ. 349/2004, 414/191) ότι η απαγόρευση κατοχής δεύτερης θέσης στο δημόσιο τομέα καταλαμβάνει όλους τους απασχολούμενους στο Δημόσιο, ανεξάρτητα από το αν συνδέονται προς αυτό με σχέση δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου και ότι στην έννοια της δεύτερης απασχόλησης εμπίπτει και η απασχόληση σε άλλη δημόσια υπηρεσία ή νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, είτε με σχέση δημοσίου δικαίου είτε με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου.
Οι σχετικές ρυθμίσεις απορρέουν από τη συνταγματικά προσδιορισμένη υπηρεσιακή κατάσταση των δημοσίων υπαλλήλων ( άρθ. 104 του Συντάγματος) και τα άρθρα 1 έως και 4 του Ν.1256/1982 (Α-65) όπως συμπληρώθηκε.
Η απασχόληση εκπαιδευτικών ως ωρομισθίων με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας στο Δημόσιο ή σε φορείς του δημόσιου τομέα ή η συμμετοχή τους στη Διοίκηση φορέων του Δημοσίου, συνιστά κατοχή δεύτερης θέσης στο Δημόσιο και επιτρέπεται με την προϋπόθεση ότι προβλέπεται από ειδική διάταξη νόμου.
3. Εξάλλου με τις διατάξεις του άρθρου 10 του Ν.4076/2012 και του άρθρου 58 παρ. 9 του Ν.4075/2012, τροποποιήθηκαν και συμπληρώθηκαν οι προϊσχύουσες διατάξεις οι σχετικές με τις συμβάσεις έργου του Δημοσίου και των άλλων φορέων που υλοποιούν έργα στο πλαίσιο του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς 2007-2013 (ΕΣΠΑ) και ιδίως στις συγχρηματοδοτούμενες πράξεις του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου.
Μεταξύ των φορέων που περιλαμβάνονται στις εξαιρέσεις της παρ. 8 του άρθρου 6 του Ν.2527/1997 είναι και τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα που συνάπτουν συμβάσεις μίσθωσης έργου με προσωπικό που απασχολείται στο πλαίσιο συγκεκριμένου επιδοτούμενου, συγχρηματοδοτούμενου ή αυτοχρηματοδοτούμενου προγράμματος.
Η παροχή υπηρεσιών στους ανωτέρω φορείς από εκπαιδευτικούς και δημοσίους υπαλλήλους θεωρείται ιδιωτικό έργο κατά τους όρους του άρθρου 31 του Υ.Κ.
Κατ' εξαίρεση, οι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μπορούν, κατά τη ρητή πρόβλεψη του δευτέρου εδαφίου της παρ. 9 του άρθρου 58 του Ν.4075/2012, με απόφαση του Υπουργού Παιδείας Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού να παρέχουν υπηρεσίες που είναι συναφείς με τα καθήκοντα της κύριας θέσης τους σε φορείς υλοποίησης συγχρηματοδοτούμενων πράξεων.
Προκειμένου για υπηρεσίες που προσφέρθηκαν κατά τον χρόνο ισχύος των διατάξεων των παρ. 1 έως 5 του άρθρου 55 του Ν.3966/2011, οι οποίες καταργήθηκαν με την ανωτέρω διάταξη, θεωρείται ότι πλασματικά είχε χορηγηθεί στους εκπαιδευτικούς άδεια ασκήσεως ιδιωτικού έργου.
Κατ' ακολουθίαν από της ισχύος της προεκτεθείσας διάταξης της παρ. 9 του άρθρου 58 του Ν.4075/2012 (Α-89) για παροχή υπηρεσιών εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σε φορείς υλοποίησης συγχρηματοδοτούμενων πράξεων απαιτείται η έκδοση αποφάσεως του Υπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, που επιτρέπει την εν λόγω απασχόληση.
IV. Εν προκειμένω, όπως προκύπτει από το προαναφερόμενο έγγραφο της ερωτώσας Υπηρεσίας και το υπ' αριθμ. πρωτ.3289/5-11-2012 του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, το κρίσιμο πρόγραμμα υλοποιείται από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών στο πλαίσιο της πράξης «Εκπαίδευση των παιδιών της Μουσουλμανικής Μειονότητας στη Θράκη».
Απασχολούνται περίπου 320 δημόσιοι υπάλληλοι (κυρίως εκπαιδευτικοί) σε ενισχυτικές δράσεις του έργου, που πραγματοποιούνται σε ώρες πέραν του κανονικού ωραρίου των σχολείων καθώς και Σάββατα και Κυριακές. Η απασχόληση αφορά κατά κύριο λόγο διδακτικό έργο και σε λίγες περιπτώσεις συντονισμό ή εποπτεία των δράσεων, με ανώτατο χρονικό όριο απασχόλησης 10 ώρες την εβδομάδα.
Η πρόσληψη πραγματοποιείται με σύμβαση έργου με επιλογή μετά από δημόσια πρόσκληση ενδιαφέροντος, υποβολή αιτήσεων, μοριοδότηση συνέντευξη κ.λ.π. Όπως προκύπτει από συνημμένη βεβαίωση του υπευθύνου του Προγράμματος η απασχόληση πραγματοποιείται κατά το χρονικό διάστημα από 26-11-2011, ως τη λήξη του διδακτικού έτους, σε ώρες πέραν του υπηρεσιακού ωραρίου και η αμοιβή για κάθε διδακτική ώρα απασχόλησης ανέρχεται σε 20 ευρώ (μικτά).
V. Κατ' ακολουθία των προαναφερόμενων στο υπό στοιχ. ΙΙΙ (1,2,3) κεφάλαιο της παρούσας η ως άνω απασχόληση των εκπαιδευτικών στο παραπάνω Πρόγραμμα δεν θεωρείται κατοχή δεύτερης θέσης στο Δημόσιο, αλλά απασχόληση στα πλαίσια άσκησης ιδιωτικού έργου με αμοιβή.
Για την ανωτέρω απασχόληση των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας δημόσιας Εκπ/σης δεν είναι υποχρεωτική η έκδοση άδειας του οικείου Υπηρεσιακού Συμβουλίου, αφού μπορούν αυτοί με απόφαση του Υπουργού Παιδείας Θρησκευμάτων, πολιτισμού και Αθλητισμού να παρέχουν υπηρεσίες που είναι συναφείς με τα καθήκοντα της κύριας θέσης τους σε φορείς συγχρηματοδοτούμενων Πράξεων, όπως εν προκειμένω το κρίσιμο Πρόγραμμα «Εκπαίδευσης τωv ποιδιώv της ΜουσουΛμοvικής Μειοvότητος στη Θράκη». Για την παροχή υπηρεσιών των ανωτέρω εκπαιδευτικών στον ανωτέρω φορέα κατά το παρελθόν και ειδικότερα πριν την ισχύ της διατάξεως της παρ. 9 του άρθρου 58 του Ν. 4075/2012 θεωρείται ότι είχε χορηγηθεί άδεια ασκήσεως ιδιωτικού έργου.
Εξ άλλου η ανωτέρω απασχόληση δεν υπόκειται, ως προς την αμοιβή στους περιορισμούς και τα όρια που τίθενται στην προεκτεθείσα διάταξη του άρθρου 30 του Ν.2530/1997, διότι αυτή αφορά τις περιπτώσεις που οι εκπαιδευτικοί ή υπάλληλοι κατέχουν και δεύτερη θέση στο Δημόσιο, στους Ο.Τ.Α. και στα άλλα Ν.Π.Δ.Δ. για το λόγο αυτό άλλωστε γίνεται αναφορά στη διάταξη αυτή σε αποδοχές της κύριας θέσης και της δεύτερης θέσης, ενώ στις συγχρηματοδοτούμενες πράξεις του ΕΣΠΑ η απασχόληση των εκπαιδευτικών σε καθήκοντα συναφή με αυτά της κύριας θέσης του, θεωρείται άσκηση ιδιωτικού έργου και ως εκ τούτου δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής της παραπάνω διάταξης.
Η αμοιβή, όμως, των εκπαιδευτικών κατά τον χρόνο άσκησης του εν λόγω έργου, υπόκειται στους περιορισμούς που προδιαγράφονται στις γενικές διατάξεις του άρθρου 6 του Ν.1256/1982 σε συνδυασμό με την απόφαση ΔΙΔΑΔ/12/9/22880/22-29 Σεπτ. 1989, ως προς τα ανώτατα όρια.
νι. Εν όψει των προεκτεθέντων κατά την ομόφωνη γνώμη του Τμήματος η απάντηση στα τεθέντα ερωτήματα έχει ως ακολούθως:
1) Η απασχόληση των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στο πρόγραμμα της ενισχυτικής Διδασκαλίας που υλοποιείται στο πλαίσιο της Πράξης «Εκπαίδευση τωv παιδιώv της μουσουλμαvικής μειοvότητας στη Θράκη» εμπίπτει στην άσκηση ιδιωτικού έργου με αμοιβή.
2) Η αμοιβή των εκπαιδευτικών από την ως άνω απασχόληση υπόκειται στους περιορισμούς και τα όρια που προβλέπονται στις διατάξεις του άρθρου 6 του Ν.1286/1982.
3) Η άδεια για την άσκηση του ανωτέρω έργου παρέχεται στους παραπάνω εκπαιδευτικούς με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού κατ' εξαίρεση των προβλεπομένων στο άρθρο 31 του Υ.Κ.-
ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ

---

Αρ.Πρωτ.Φ.351.5/4/17155/Δ1/13-02-2009

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ
Α/ΘΜΙΑΣ & Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Π.Ε. & Δ.Ε.
ΤΜΗΜΑΤΑ Ε & Β
Πληροφορίες: Γ. Λιαμπότης- Α. Παναγιώτου
Τηλέφωνο: 210 344-2125 - 210 344-2271
FAX: 210 344-2897
e-mail: dppe(ΑΤ)ypepth.gr

Θέμα: « Άδεια άσκησης ιδιωτικού έργου με αμοιβή »

Ύστερα από ερωτήματα που υποβλήθηκαν στην υπηρεσία μας, σχετικά με τη χορήγηση άδειας άσκησης ιδιωτικού έργου με αμοιβή σε αποσπασμένους εκπαιδευτικούς και συγκεκριμένα εάν την αρμοδιότητα έχει το υπηρεσιακό συμβούλιο της οργανικής τους θέσης ή το υπηρεσιακό συμβούλιο της θέσης απόσπασης, σας γνωρίζουμε ότι:
1. Η εν λόγω άδεια χορηγείται σύμφωνα με το άρθρο 31 του Ν.3528/2007 ( ΦΕΚ 26 τ. Α΄) που προβλέπει ότι « Μετά από άδεια ο υπάλληλος μπορεί να ασκεί ιδιωτικό έργο με αμοιβή, εφόσον συμβιβάζεται με τα καθήκοντα της θέσης του και δεν παρεμποδίζει την ομαλή εκτέλεση της υπηρεσίας του….».
2. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι κατά το χρονικό διάστημα της άδειας  ο υπάλληλος προσφέρει τις υπηρεσίες του στη θέση απόσπασης, αρμόδιο υπηρεσιακό συμβούλιο για να κρίνει εάν το έργο συμβιβάζεται με τα καθήκοντα της θέσης του και δεν παρεμποδίζει την ομαλή εκτέλεση της υπηρεσίας του είναι το υπηρεσιακό συμβούλιο της θέσης απόσπασης.
Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ
ΔΡ. ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΟΥΤΡΟΜΑΝΟΣ

---

ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Αριθμός Γνωμοδότησης 382/08
ΘΕΜΑ: Άσκηση ιδιωτικού έργου και ελεύθερου επαγγέλματος από τα μέλη του ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ:
 α) Εάν οι ωρομίσθιοι και αναπληρωτές που είναι μέλη του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού δύνανται να διατηρούν ιδιωτικό γραφείο προσφοράς υπηρεσιών της ειδικότητάς τους με αμοιβή, ήτοι να ασκούν ελεύθερο επάγγελμα, μετά από άδεια της υπηρεσίας για συγκεκριμένες ώρες, εκτός ωραρίου υπηρεσίας και
 β) Εάν υφίσταται η ίδια ως άνω δυνατότητα και για τα μόνιμα μέλη του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού.
Ι. Σημειώνεται ότι το ερώτημα ήχθη στην Ολομέλεια του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, καθόσον το ζήτημα, εάν οι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν τη δυνατότητα να ασκούν συγχρόνως και ελεύθερο επάγγελμα δεν έχει αντιμετωπιστεί ομοιόμορφα από τις μέχρι σήμερα εκδοθείσες γνωμοδοτήσεις και, ως εκ τούτου, αυτό χρήζει νέας ερμηνευτικής διερεύνησης, μολονότι οι σχετικές διατάξεις (άρθρο 31§§1, 2) του ισχύοντος υπαλληλικού κώδικα (ν.3528/07) δεν μετέβαλαν καθόλου τις αντίστοιχες διατάξεις του προηγούμενου
νομοθετικού καθεστώτος (άρθρ. 31 ν. 2683/99).
(* Συγκεκριμένα, με τις υπ' αριθμ. 25/08, 170/08, 247/97 γνωμοδοτήσεις υιοθετείται η άποψη περί της δυνατότητας των δημοσίων υπαλλτ)λων να ασκούν, υπό προϋποθέσεις, ελεύθερο επάγγελμα, εν αντιθέσει προς τη γνωμοδότηση υπ' αριθμ. 378/02, που εκφράζει αρνητική θέση επί της εν λόγω δυνατότητας.)
Επίσης, πρέπει να επισημανθεί ότι οι σχετικές διατάξεις είναι ομοίως εφαρμοστέες τόσον επί των ωρομισθίων ή αναπληρωτών καθηγητών, όσον και επί των μονίμων τοιούτων (βλ. ΝΣΚ 247/97) και δη, ως έχει κριθεί (ΝΣΚ 56/2001 ), ανεξάρτητα αν αυτοί εντάσσονται στο Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό. Ως εκ τούτου, τα δύο τεθέντα ερωτήματα είναι δεκτικά ενιαίας απαντήσεως, οπότε πρόκειται ουσιαστικά περί ενός ερωτήματος.
ΙΙ. Α. Από τις διατάξεις του άρθρου 31 (παράγρ. 1 και 2) του ισχύοντος Υπαλληλικού Κώδικα (Ν. 3528/07, ΦΕΚ 26Α'). με τον τίτλο «άσκηση ιδιωτικού έργου με αμοιβή», ορίζονται τα εξής:
«1. Μετά από άδεια ο υπάλληλος μπορεί να ασκεί ιδιωτικό έργο ή εργασία με αμοιβή, εφόσον συμβιβάζεται με τα καθήκοντα της θέσης του και δεν παρεμποδίζει την ομαλή εκτέλεση της υπηρεσίας του.
2. Η άδεια χορηγείται για συγκεκριμένο έργο ή εργασία μετά από σύμφωνη αιτιολογημένη γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου και μπορεί να ανακαλείται με τον ίδιο τρόπο. Η άδεια στους υπαλλήλους του δημοσίου χορηγείται από τον οικείο υπουργό και στους υπαλλήλους των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου από το ανώτατο μονομελές όργανο διοίκησης και αν δεν υπάρχει τέτοιο όργανο, από τον πρόεδρο του συλλογικού οργάνου διοίκησης ... ».
Σημειώνεται ότι παρόμοια ρύθμιση περιείχε και το άρθρο 77 του προ του 1999 ισχύσαντος Υπαλληλικού Κώδικα (Π .Δ. 611 /1977) καθώς και το άρθρο 51 του παλαιότερου υπαλληλικού κώδικα (Ν.1811/1951), με τη διαφορά ότι εκεί ετίθετο ρητά ο κανόνας της απαγόρευσης.
Β. Από τις προεκτεθείσες διατάξεις προκύπτουν τα εξής:
1. Η παράγραφος 1, εμμέσως πλην σαφώς, θέτει τον κανόνα της απαγόρευσης και ρητά την εξαίρεση. Οι ρυθμίσεις του Κεφαλαίου Β' του Υπαλληλικού Κώδικα με τον τίτλο: «Περιορισμοί των Υπαλλήλων» απαγορεύουν ή θέτουν υπό τον έλεγχο του υπηρεσιακού συμβουλίου συγκεκριμένες δραστηριότητες, η άσκηση των οποiων, κατά την άποψη του νομοθέτη θα μπορούσε να προκαλέσει, για τον υπάλληλο. σύγκρουση του ιδιωτικού του συμφέροντος με το συμφέρον της υπηρεσiας του. Για το σκοπό αυτό η άσκηση από τον υπάλληλο ιδιωτικού έργου με αμοιβή εiναι δυνατή μόνο μετά από άδεια του υπηρεσιακού συμβουλiου, έτσι ώστε να ελέγχεται η συμβατότητά του προς τη δημοσιοϋπαλληλική του ιδιότητα. Ο περιορισμός αυτός δεν αντiκειται στην ελευθερiα της εργασίας, κατά τα άρθρα 5§1 και 22§ του Συντάγματος (ΣτΕ 2225/1986). Παράλληλα, απαγορεύεται η άσκηση από τον υπάλληλο εμπορίας που είναι ολοκληρωτικά ασυμβίβαστη με την ιδιότητα αυτή (βλ. άρθρο 31 §3 Υ.Κ.).
2. Η ικανοποiηση του αιτήματος του υπαλλήλου για τη χορήγηση σ' αυτόν της σχετικής άδειας απαιτεί, κατ' αρχήν, τη συνδρομή των εξής προϋποθέσεων:
 α) Η άδεια αφορά σε ιδιωτικό έργο ή εργασiα (δηλ. εργασiα εξαρτημένη οποιασδήποτε μορφής). Το έργο ή η εργασiα πρέπει να έχουν ιδιωτικό χαρακτήρα, δηλαδή να παρέχονται προς ιδιώτη με σκοπό την αμοιβή του υπαλλήλου.
 β) Το σχετικό αiτημα του υπαλλήλου πρέπει να συμβιβάζεται με τα καθήκοντα της θέσης του, δηλ. να συνάδει με το αντικεiμενο της αρμοδιότητας που ασκεi και γενικότερα να μη μειώνει το κύρος της υπηρεσiας.
3. Η αιτούμενη από τον υπάλληλο άδεια της παραγράφου 2 χορηγείται:
 α) Για συγκεκριμένο ιδιωτικό έργο ή εργασία, δηλαδή μόνο γι' αυτό που ρητά προσδιορίζει ο υπάλληλος στην αίτησή του, δεδομένου ότι σε περίπτωση αόριστου αιτήματος θα ήταν αδύνατος ο επιβαλλόμενος έλεγχος της συνδρομής των πιο πάνω προϋποθέσεων, με αποτέλεσμα την καταστρατήγηση του άρθρου 31§1 του Υπαλληλικού Κώδικα.
 β) Μετά από σύμφωνη και αιτιολογημένη γνώμη του Υπηρεσιακού Συμβουλiου, που έχει δεσμευτική ισχύ για το όργανο που αποφασiζει, ενώ η πλημμέλεια της αιτιολογiας, συνιστά μη τήρηση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας που συνεπάγεται ακυρότητα.
Γ. Κατόπιν των ανωτέρω, χρήζει διερεύνησης εάν στην έννοια της «άσκησης ιδιωτικού έργου με αμοιβή» εμπiπτουν μόνον οι ιδιωτικές δραστηριότητες του δημοσiου υπαλλήλου που ενεργούνται στο πλαiσιο μίσθωσης έργου ή εμπίπτουν και οι ιδιωτικές δραστηριότητες που ενεργούνται στο πλαίσιο του «ελεύθερου επαγγέλματος».
1. Ως γνωστόν, η σύμβαση μiσθωσης έργου έχει ως αντικείμενο το αποτέλεσμα της εργασίας, γι' αυτό και η ποσότητα, το είδος, ο χρόνος και γενικά οι όροι αυτής που απαιτούνται για τον προσδιορισμό του αποτελέσματος αποτελούν προσωπική υπόθεση εκεiνου που οφεiλει το αποτέλεσμα. Εν προκειμένω ο εργολάβος ενεργεί με δική του πρωτοβουλία για τον προσδιορισμό του τόπου, τρόπου και χρόνου εργασiας και με δικό του κίνδυνο και έχει αυτός την ευθύνη της οργάνωσης της εργασiας για την επίτευξη του αποτελέσματος, ενώ ο συμβατικός δεσμός τερματίζεται σ' αυτή συνήθως όταν πραγματοποιείται το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα (Γ.Δ. Κουκιάδης, Εργατικό Δίκαιο, 1995, σελ. 236 βλεπ. και Α.Π. 1822/1990, ΕΕΔ 50.535), χωρίς ν' αποκλείεται και διαρκής σχέση έργου (Α.Π. 109/1990, ΕΕΔ 50.265).
2. α. Ο όρος «επάγγελμα» χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει τη σταθερότητα σε ορισμένη κατηγορία εργασίας και είναι το σύνολο από μια σειρά όμοιων ή οικονομικά συγγενών πράξεων, που επιχειρούνται με πρόθεση να συνεχιστούν για αόριστο και πάντως μακρό χρονικό διάστημα και που αποβλέπουν στο βιοπορισμό. Επομένως, τα στοιχεία της εννοίας του επαγγέλματος είναι η συνοχή, δηλαδή η σταθερή επανάληψη των ίδιων ενεργειών, η διάρκεια, δηλαδή η μόνιμη απασχόληση σε ορισμένο οικονομικό τομέα και το εισόδημα, δηλαδή η αμοιβή από τον εργοδότη (Γ.Δ. Κουκιάδης, ως ανωτέρω σελ. 243).
β. Ως «ελεύθερο επάγγελμα» νοείται εκείνο στο πλαίσιο του οποίου η εργασία παρέχεται όχι με εξαρτημένη σχέση, με την έννοια που πιο πάνω αναλύθηκε ούτε με υπαλληλική σχέση, γενικότερα, αλλά υπό μορφή ανεξαρτήτων υπηρεσιών ή έργου με διαρκή, σταθερή και συστηματική απασχόληση επί συγκεκριμένου αντικειμένου ή, εν πάση περιπτώσει, επί οικονομικά συγγενών αντικειμένων και σκοπό το βιοπορισμό, όχι μόνο κυρίως αλλά και δευτερευόντως, γι' αυτό και η έννοια του ελευθέρου επαγγέλματος δεν αναιρείται από τη μερική κατά χρόνο ημερήσια απασχόληση, εάν υφίστανται τα υπόλοιπα στοιχεία που τη συγκροτούν.
3.α. Κατά την άποψη της πλειοψηφίας, που απαρτίστηκε από τις ψήφους του Αντ/δρου Θ. Ρεντζεπέρη και των Νομικών Συμβούλων Ν. Κατσίμπα, Β. Ασημακόπουλου, Φ. Γεωργακόπουλου, Β. Βούκαλη, Β. Κοντόλαιμου, Β. Σουλιώτη, 1. Σακελλαρίου, 1. Τρίαντου, Π. Τριανταφυλλίδη, Γ. Λάζου, Α. Καραγιάννη, 1. Διονυσόπουλου, Β. Δούσκα, Θ. Ψυχογυιού, Σ. Παπαγιαννόπουλου, Π. Παναγιωτουνάκου, Π. Σπανού και Γ. Κανελλόπουλου (ψήφοι 19) είναι προφανές ότι ο νομοθέτης, αναφερόμενος σε «άσκηση ιδιωτικού έργου με αμοιβή», αποφεύγει σκοπίμως να αναφερθεί σε «μίσθωση έργου», προκρίνοντας τη ως άνω γενική γραμματική διατύπωση, προκειμένου να περιλάβει κάθε εξωυπηρεσιακή επαγγελματική δραστηριότητα του υπαλλήλου, στην οποία ασφαλώς εντάσσεται και η άσκηση «Ελευθέρου επαγγέλματος», δεδομένου ότι από πουθενά δεν προκύπτει ότι η «άσκηση ιδιωτικού έργου με αμοιβή» ταυτίζεται εννοιολογικώς μόνο με τη σύμβαση μίσθωσης έργου και δη περιορισμένης διάρκειας. Είναι, επομένως, προφανές ότι ο νομοθέτης, με τη θέσπιση της παρ. 1 του άρθρου 31 του Υπαλληλικού Κώδικα, δεν απέβλεψε στον περιορισμό της δυνατότητας του υπαλλήλου να ασκήσει, μετά από άδεια της υπηρεσίας, ελεύθερο επάγγελμα, υπό την ήδη εκτεθείσα έννοια αυτού. Η άποψη αυτή ενισχύεται, άλλωστε και από το γεγονός ότι η άσκηση ελευθέρου επαγγέλματος εκ μέρους του υπαλλήλου δεν αναφέρεται στην ως άνω διάταξη ως αρνητική προϋπόθεση για τη χορήγηση της σχετικής άδειας, εκ μέρους της υπηρεσίας. Επομένως, η έννοια του ελευθέρου επαγγέλματος, παρά τις εκτεθείσες διαφορές της προς την έννοια της μίσθωσης έργου, δεν αποκλείεται να υπαχθεί στην έννοια του «ιδιωτικού έργου» της ερμηνευόμενης διάταξης (άρθρο 31§1), η οποία είναι ευρεία και καταλαμβάνει κάθε είδος ιδιωτικής, επαγγελματικής, δραστηριότητας του υπαλλήλου, για την οποία λαμβάνεται χρηματική αμοιβή, ανεξάρτητα από τον ειδικότερο νομικό μανδύα, υπό τον οποίο εκδηλώνεται η δραστηριότητα αυτή.
β. Δέον εδώ να μνημονευθεί ότι η υφιστάμενη επί του θέματος νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας δεν τοποθετείται απαγορευτικά επί της ως άνω δυνατότητος ασκήσεως ελευθέρου επαγγέλματος, αλλά θεωρεί ότι υφίσταται παράβαση, εφόσον ο υπάλληλος δεν έλαβε υπηρεσιακή άδεια προς άσκηση του ελευθέρου επαγγέλματος (π.χ. φυσιοθεραπευτή), κάτι, όμως, που ευλόγως σημαίνει ότι η άσκηση του επαγγέλματος είναι, κατ' αρχήν, επιτρεπτή (βλ. ΣτΕ 2910104, 2507f01, 1Πf95 κλπ., επίσης πρβλ. την υπ' αριθμ. 554191 γνωμοδότηση της Ολομέλειας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, με την οποία έχει κριθεί ότι δημόσιος υπάλληλος μπορεί να ασκεί επικουρικά το επάγγελμα του αγρότη ή κτηνοτρόφου, μολονότι έχει ως κύριο επάγγελμα και μέσο βιοπορισμού την άσκηση των υπαλληλικών του καθηκόντων).
γ. Η ως άνω υποστηριζόμενη άποψη συνεπικουρείται και από το γεγονός ότι το ενδιαφέρον του νομοθέτη στο άρθρο 31§1 εστιάζεται κυρίως στη συμβατότητα της εξωυπηρεσιακής δραστηριότητας προς την ιδιότητα του δημοσίου υπαλλήλου και, βεβαίως, στη συνδρομή της αρνητικής προϋπόθεσης ότι η δραστηριότητα αυτή δεν παρεμποδίζει την ομαλή εκτέλεση της υπηρεσίας του. Τα παραπάνω, όμως, αποτελούν δεδομένα που κάθε φορά πρέπει να σταθμίζονται in concreto από το εκάστοτε αρμόδιο υπηρεσιακό συμβούλιο που επιλαμβάνεται των αιτήσεων των ενδιαφερομένων υπαλλήλων, το οποίο δέον να συνεκτιμά και τις τυχόν αρνητικές συνέπειες που ενδέχεται να προκληθούν από τη σύγκρουση του ιδιωτικού συμφέροντος του υπαλλήλου προς το συμφέρον της υπηρεσίας.
 Επομένως, η ειδικότερη νομική μορφή, υπό την οποία προσφέρεται το ιδιωτικό έργο δεν πρέπει να απασχολεί την έννομη τάξη, ενόψει, άλλωστε και της υφιστάμενης ρητής απαγόρευσης περί της εκ μέρους του δημοσίου υπαλλήλου απόκτησης της εμπορικής ιδιότητος, που, προδήλως, διασφαλίζει τη δημόσια υπηρεσία από καταφανώς ασύμβατες εξωυπηρεσιακές δραστηριότητες αυτού.
Δ. α. Κατά την άποψη της μειοψηφίας, που απαρτίστηκε από τις ψήφους του Αντ/δρου Ν.Σ.Κ. Σ. Σκουτέρη και των Νομικών Συμβούλων Δ. Αναστασόπουλου, Π. Κιούση, Ν. Κανιούρα, Α. Φυτράκη και Α. Κλαδιά (ψήφοι 6), η διάταξη του άρθρου 31 §1 του Υπαλληλικού Κώδικα είναι απαγορευτική στην άσκηση ελευθέρου επαγγέλματος εκ μέρους του δημοσίου υπαλλήλου, δεδομένου ότι αναφέρεται ρητώς σε «άσκηση ιδιωτικού έργου ή εργασίας με αμοιβή», στην έννοια δε του ιδιωτικού έργου εντάσσεται η εξωυπηρεσιακή δραστηριότητα του υπαλλήλου που εκδηλώνεται περιστασιακά, στο πλαίσιο μισθώσεως έργου και όχι η επί μονίμου βάσεως ασκούμενη επαγγελματική δραστηριότητα που συνθέτει την εντελώς διάφορη έννοια της «άσκησης ελευθέρου επαγγέλματος». Είναι προφανές ότι ο νομοθέτης σκοπούσε ανέκαθεν στον αποκλεισμό της δυνατότητας του δημοσίου υπαλλήλου να ασκεί μόνιμη και σταθερή ιδιωτική επαγγελματική δραστηριότητα, αφενός μεν για να αποκλείσει την υπέρμετρη απασχόληση και αφοσίωσή του σε εξωυπηρεσιακές δραστηριότητες, αφετέρου δε για να αποτρέψει πιθανή σύγχυση που μπορεί να προκληθεί μεταξύ των δύο δραστηριοτήτων και ιδιοτήτων του, αλλά και την ενδεχόμενη σύγκρουση των προσωπικών του συμφερόντων προς τα συμφέροντα της υπηρεσίας. Πέραν, όμως από τη γραμματική διατύπωση της διάταξης αυτής, για την ορθή ερμηνεία της, πρέπει ν' αναζητηθεί και ο σκοπός της θέσπισής της με βάση όχι μόνο το ατομικό ή οικονομικό συμφέρον αυτών, υπέρ των οποίων θεσπίστηκε, αλλά και τις κοινωνικές ανάγκες και συνέπειες, οι οποίες πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οπωσδήποτε κατά την τελολογική ερμηνεία και ειδικότερα με βάση το μη περιορισμό του οικονομικού συμφέροντος των ήδη ασκούντων επάγγελμα ή των ανέργων που πρόκειται ν' ασκήσουν επάγγελμα, στο πλαίσιο του οποίου παρέχεται ή θα παρέχεται αντίστοιχα ιδιωτικό έργο ή εργασία με την έννοια της εν λόγω διάταξης. Είναι προφανές ότι ο νομοθέτης, με τη θέσπιση της παραγράφου 1 του άρθρου 31 του Υπαλληλικού Κώδικα, απέβλεπε στο να μη περιορίσει το δικαίωμα για την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας και τη συμμετοχή του υπαλλήλου στην κοινωνική και οικονομική ζωή (το οποίο προστατεύεται από τη διάταξη της του άρθρου 5§1 του Συντάγματος) σε περιπτώσεις περιστασιακής απασχόλησης αυτού, περιορισμένης και πάντως όχι μακράς ή αόριστης διάρκειας, είτε πρόκειται για συμβάσεις έργου ή παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών είτε για συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας και όχι στο να θίξει οικονομικά, έστω και έμμεσα, άλλους επαγγελματικούς κλάδους ή κατηγορίες εργαζομένων (κατά παράβαση της παρ. 1 του άρθρου 22 του Συντάγματος), παρέχοντας το δικαίωμα στον δημόσιο υπάλληλο ν' ασκεί παράλληλα με το κύριο επάγγελμά του και άλλο επάγγελμα. Επομένως, ως «ιδιωτικό έργο ή εργασία με αμοιβή», κατά το άρθρο 31 του Υπαλληλικού Κώδικα, νοείται αποκλειστικά η «περιστασιακή απασχόληση περιορισμένης χρονικής διάρκειας», (είτε πρόκειται για σύμβαση έργου ή παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών είτε για σύμβαση εξαρτημένης εργασίας), η οποία αποβλέπει κυρίως στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας και στη συμμετοχή του υπαλλήλου στην κοινωνική και οικονομική ζωή.
β. Συνεπώς, κατά την άποψη της μειοψηφίας, η καθημερινή, διαρκής, σταθερή και συστηματική παροχή των υπηρεσιών του ψυχολόγου, κοινωνικού λειτουργού ή λογοθεραπευτή, έστω και για ορισμένες ώρες ημερησίως εκτός υπηρεσίας, συνιστά άσκηση του αντίστοιχου ελευθέρου επαγγέλματος, το οποίο δεν συμβιβάζεται με τα καθήκοντα της θέσης του δημοσίου υπαλλήλου, διότι εμπίπτει στον κανόνα της απαγόρευσης που θέτει έμμεσα η διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 31 του Υ.Κ. και όχι στην εξαίρεση (για την οποία η διάταξη της παραγράφου. 2 του ίδιου άρθρου προβλέπει τη χορήγηση άδειας για άσκηση ιδιωτικού έργου ή εργασίας με αμοιβή, μετά από έρευνα των σχετικών προϋποθέσεων).
Επομένως, η Ολομέλεια του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους γνωμοδότησε, κατά πλειοψηφία, ότι η δυνατότητα, που παρέχεται από τη διάταξη του άρθρου 31§1 του υπαλληλικού κώδικα στους δημοσίους υπαλλήλους (περιλαμβανομένων των προαναφερόμενων εκπαιδευτικών) προς άσκηση ιδιωτικού έργου, χορηγεί σε αυτούς και τη δυνατότητα για την άσκηση ελευθέρου επαγγέλματος, εφόσον προηγουμένως τους χορηγηθεί η προβλεπόμενη άδεια της υπηρεσίας. '
Εθεωρήθη
Αθήνα 29-7-2008

---

(Απόσπασμα από το Δημοσιοϋπαλληλικό Κώδικα Ν.3528/2007)

Άρθρο 31 :Άσκηση ιδιωτικού έργου με αμοιβή
1. Μετά από άδεια ο υπάλληλος μπορεί να ασκεί ιδιωτικό έργο ή εργασία με αμοιβή, εφόσον συμβιβάζεται με τα καθήκοντα της θέσης του και δεν παρεμποδίζει την ομαλή εκτέλεση της υπηρεσίας του.
2. Η άδεια χορηγείται για συγκεκριμένο έργο ή εργασία μετά από σύμφωνη αιτιολογημένη γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου και μπορεί να ανακαλείται με τον ίδιο τρόπο. Η άδεια στους υπαλλήλους του Δημοσίου χορηγείται από τον οικείο υπουργό και στους υπαλλήλους των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου από το ανώτατο μονομελές όργανο διοίκησης και αν δεν υπάρχει τέτοιο όργανο, από τον πρόεδρο του συλλογικού οργάνου διοίκησης.
3. Δεν επιτρέπεται στον υπάλληλο η κατ’ επάγγελμα άσκηση εμπορίας.
4. Ειδικές απαγορευτικές διατάξεις διατηρούνται σε ισχύ.
Άρθρο 32: Συμμετοχή σε εταιρείες
1. Ο υπάλληλος υποχρεούται να δηλώνει στην υπηρεσία του τη συμμετοχή του σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου οποιασδήποτε μορφής, εκτός των σωματείων και των κοινωφελών ιδρυμάτων.
2. Απαγορεύεται ο υπάλληλος να μετέχει σε οποιαδήποτε εμπορική εταιρεία προσωπική, περιορισμένης ευθύνης ή κοινοπραξία ή να είναι διευθύνων ή εντεταλμένος σύμβουλος ανώνυμης εταιρείας ή διαχειριστής οποιασδήποτε εμπορικής εταιρείας. Μετά από άδεια ο υπάλληλος μπορεί να μετέχει στη διοίκηση ανώνυμης εταιρείας ή γεωργικού συνεταιρισμού με την επιφύλαξη του προηγούμενου εδαφίου. Η άδεια χορηγείται με τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 31 του παρόντος.
3. Απαγορεύεται η απόκτηση από υπάλληλο, σύζυγο του ή ανήλικα τέκνα τους μετοχών ανωνύμων εταιρειών που υπάγονται στον ειδικό έλεγχο της υπηρεσίας του. Ο υπάλληλος που κατά το διορισμό ο ίδιος ή σύζυγος του ή ανήλικα τέκνα του κατέχουν μετοχές ανωνύμων εταιρειών οι οποίες εμπίπτουν στην απαγόρευση του προηγούμενου εδαφίου ή τις αποκτά κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του, λόγω κληρονομιάς, υποχρεούται να υποβάλει σχετική δήλωση στην υπηρεσία του και εντός ενός έτους είτε να τις μεταβιβάσει είτε να ζητήσει τη μετακίνηση του σε άλλη αρχή της υπηρεσίας του ή τη μετάταξη του σε άλλη δημόσια υπηρεσία ή νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Η μετακίνηση ή μετάταξη είναι υποχρεωτική για την υπηρεσία του και διενεργείται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 66 και 74 του παρόντος. Κατά το διάστημα που μεσολαβεί μέχρι τη μεταβίβαση των μετοχών ή την ολοκλήρωση της μετάταξης του, ο υπάλληλος εμπίπτει στο κώλυμα συμφέροντος του άρθρου 36 του παρόντος.
4. Διατηρούνται σε ισχύ ειδικές διατάξεις που αναφέρονται σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου της παρ. 2 του παρόντος άρθρου και θεσπίζουν πρόσθετους περιορισμούς για τους υπαλλήλους.
5. Επιτρέπεται η συμμετοχή υπαλλήλων με την υπηρεσιακή τους ιδιότητα σε συνεταιρισμούς ή στη διοίκηση ανωνύμων εταιρειών ή εταιρειών περιορισμένης ευθύνης, οι οποίες ελέγχονται από το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τους Ο.Τ.Α. και τις δημόσιες επιχειρήσεις, όταν τούτο προβλέπεται από ειδικές διατάξεις.
Α. Άρθρο 35 : Κατοχή δεύτερης θέσης
Παραγραφ.1.
Απαγορεύεται ο διορισμός υπαλλήλου , με οποιαδήποτε σχέση, σε δεύτερη θέση:
Α) Δημόσιας υπηρεσίας
Β) ΝΠΔΔ
Γ) ΟΤΑ, συμπεριλαμβανομένων και των ενώσεων αυτών
Δ) Δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών
Ε) Νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, που ανήκουν στο κράτος ή επιχορηγούνται από κρατικούς πόρους κατά 50% τουλάχιστον του ετήσιου προϋπολογισμού τους ή το κράτος κατέχει το 51% τουλάχιστον του μετοχικού τους κεφαλαίου.

---

ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ 535/05
ΕΡΩΤΗΜΑ: Αρ. πρωτ. 111617/Δ2/17-5-05/Γεν. Δνση Δ/σης Π.Ε. & Δ.Ε./ΥΠΕΠΘ.
ΘΕΜΑ: Άσκηση ιδιωτικού έργου από εκπαιδευτικό με διδασκαλία σε Κ.Ε.Κ. ή σε Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΣ: Ερωτάται, εάν δικαιούνται να λάβουν σχετική υπηρεσιακή άδεια οι εκπαιδευτικοί που προτίθενται να διδάξουν σε Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης ή σε Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών.
Επί του ως άνω ερωτήματος παρέχεται η ακόλουθη γνωμοδότηση:
Ι. ΠΑΡΑΘΕΣΗ ΤΩΝ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ.
(...)
ΙΙ. ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΩΣ.
1. Ενόψει των προπαρατιθέμενων διατάξεων, δύναται βασίμως να υποστηριχθεί ότι η προαναφερόμενη άσκηση ιδιωτικού έργου (διδασκαλία σε ιδιωτικό Κ.Ε.Κ. ή σε εργαστήριο ελευθέρων σπουδών), ανεξάρτητα από τη φύση της εργασιακής σχέσης που δημιουργείται, δεν δύναται να θεωρηθεί μη συμβατή προς το ρόλο του εκπαιδευτικού, ως αναφερόμενη σε άσκηση αμιγώς διδακτικού έργου και επομένως δεν εμπίπτει στην απαγόρευση του άρθρου 31§1 Υ.Κ.
Επομένως, συντρεχόντων και των λοιπών νομίμων όρων του εν λόγω άρθρου 31§1 ως και του άρθρου 14§16 εδ.5 του ν. 1566/85, δηλαδή, εφόσον δεν παρεμποδίζεται η ομαλή εκτέλεση της υπηρεσίας του εκπαιδευτικού και εφόσον έχουν προηγουμένως καλυφθεί με υπερωριακή διδασκαλία οι ανάγκες των δημόσιων σχολείων, τότε είναι επιτρεπτή η χορήγηση σχετικής υπηρεσιακής άδειας προς άσκηση του πιο πάνω ιδιωτικού έργου από τον ενδιαφερόμενο εκπαιδευτικό (βλ.Γνωμ. Ν.Σ.Κ. 349/04, 56/01 κλπ.).
2. Περαιτέρω, είναι προφανές ότι η διδασκαλία σε ιδιωτικό Κ.Ε.Κ. ή σε εργαστήριο ελευθέρων σπουδών δεν ταυτίζεται με τη διδασκαλία σε φροντιστήριο, για την οποία ισχύει απαγόρευση κατ' άρθρο 14§16 εδ.6 του ν. 1566/85, δεδομένου ότι τόσο ο σκοπός όσο και ο χαρακτήρας εκάστου εξ αυτών είναι διακεκριμένος, κατά τα αναφερόμενα στις ως άνω διατάξεις που περιλαμβάνονται στα αντίστοιχα περί αυτών νομοθετήματα, οι οποίες προνοούν περί του σκοπού και της αποστολής τους. Στο σημείο αυτό επισημαίνεται, ότι, προς αποφυγή συγχύσεων, είναι ενδεδειγμένο, κάθε φορά που υποβάλλεται αίτηση εκπαιδευτικού για διδασκαλία σε εργαστήριο ελευθέρων σπουδών, να διαπιστώνεται σαφώς ότι πρόκειται για εργαστήριο του Νομοθετικού Διατάγματος της 9/9 Οκτωβρίου 1935 και όχι για φροντιστήριο ελευθέρων σπουδών της περίπτωσης στ' του άρθρου 63§2 του Α.Ν.2545/40, δεδομένου ότι, ευλόγως, για το τελευταίο ισχύει η ρηθείσα απαγόρευση του άρθρου 14§16 εδ. 6 του v.1566185.
Επίσης, εξυπακούεται ότι τα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης και τα Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών δεν εμπίπτουν ούτε στην έννοια του ιδιωτικού σχολείου, όπως αυτή διατυπώνεται από τη διάταξη του άρθρου 1 του ν. 682/77, οπότε ούτε εν προκειμένω δύναται να τύχει εφαρμογής η απαγόρευση του άρθρου 14§16 εδ. 6 του ν.1566185.
3. Τέλος, όπως έχει κριθεί παγίως, καθ' ερμηνεία των σχετικών διατάξεων (άρθρο 104§1 του Συντάγματος, άρθρο 35 ν. 2683/99 και άρθρα 1 έως 4 του ν. 1256/82), η απαγόρευση κατοχής δεύτερης θέσης στον δημόσιο τομέα καταλαμβάνει όλους τους απασχολουμένους στο Δημόσιο, ανεξάρτητα από το αν αυτοί συνδέονται προς αυτό με σχέση δημόσιου ή ιδιωτικού δικαίου.
Συγχρόνως, γίνεται δεκτό ότι στην έννοια της δεύτερης θέσης εμπίπτει και η απασχόληση, ακόμη και δυνάμει σύμβασης ιδιωτικού δικαίου, σε άλλη δημόσια υπηρεσία, ν.π.δ.δ. ή και σε νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου εκ των αναφερομένων στο άρθρο 35 Υ.Κ. (βλ. ΣτΕ 2284/02, 4263/87, 3739/74, Α.Π. 892/92, Γνωμ. Ν.Σ.Κ. 275/05, 349/04, 301/2000, 56/01, 414/91, Τάχο - Συμεωνίδη, Ερμην. Υπαλληλ. Κώδικα Έκδ. α' σελ. 254).
Επομένως, η εκ μέρους του εκπαιδευτικού, δημοσίου υπαλλήλου, άσκηση ιδιωτικού έργου επ' αμοιβή, στο πλαίσιο συμβάσεως ιδιωτικού δικαίου, στους ιδιωτικούς φορείς που μνημονεύονται στο άρθρο 35 Υ.Κ. εμπίπτει στην έννοια του «διορισμού» των πιο πάνω διατάξεων και ως εκ τούτου υπάγεται στη σχετική απαγόρευση.
Κατά συνέπεια, εφόσον τα συγκεκριμένα Κ.Ε.Κ. ή εργαστήρια ελευθέρων σπουδών, όπου πρόκειται να διδάξουν οι εκπαιδευτικοί, ανήκουν σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, που ανήκουν στο κράτος ή επιχορηγούνται τακτικώς, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, από κρατικούς πόρους κατά 50% τουλάχιστον του ετήσιου προϋπολογισμού τους ή το κράτος κατέχει το 51% τουλάχιστον του μετοχικού τους κεφαλαίου ή σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, που ανήκουν στα υπό στοιχεία β', γ', δ' και ε' του άρθρου 35§1 Υ.Κ. πρόσωπα ή επιχορηγούνται από αυτά τακτικώς, κατά 50% τουλάχιστον του ετήσιου προϋπολογισμού τους, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις ή κατά τα οικεία καταστατικά ή που τα ανωτέρω νομικά πρόσωπα κατέχουν το 51 % τουλάχιστον του μετοχικού τους κεφαλαίου, τότε τίθεται ζήτημα κατοχής δεύτερης θέσης, οπότε η υπηρεσιακή άδεια είναι ανεπίτρεπτη, ενώ επέρχεται και η συνέπεια του άρθρου 35§3 Υ.Κ. (βλ. άρθρο 35§1 περ. ε' και στ' Υ.Κ. και Γνωμ. Ν.Σ.Κ. 275/05 και 349/04).
Επομένως, στο τεθέν ερώτημα η γνωμοδοτική μας άποψη είναι ότι η χορήγηση υπηρεσιακής άδειας σε εκπαιδευτικό για διδασκαλία σε ιδιωτικά Κ.Ε.Κ. ή Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών είναι κατ' αρχήν επιτρεπτή με τη συνδρομή των ως άνω αναλυτικώς εκτιθέμενων προϋποθέσεων.
Ο νωμοδοτών

---

Αρ.Πρωτ.Δ2/7199/12-01-2001/ΥΠΕΠΘ

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ Δ.Ε. ΤΜΗΜΑ Β"
Πληροφορίες: Λέκκα Ευγενία
Τηλέφωνο: 3246321
FAX: 32.48.264
Αθήνα, 12.01.2001

ΘΕΜΑ : Άσκηση ιδιωτικού έργου με αμοιβή
Σε απάντηση του αριθμ. Φ.1.1/292/25.1.2000 εγγράφου σας, που αφορούσε το παραπάνω θέμα, σας γνωρίζουμε ότι σύμφωνα με τα άρθρα 31 και 32 του ν.2683/99 και την αριθμ. 291/2000 Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους επιτρέπεται η χορήγηση άδειας άσκησης ιδιωτικού έργου με αμοιβή, αν με σαφήνεια δηλώσει το φορέα εργασίας του και το ακριβές ωράριο απασχόλησης του, δεδομένου ότι η άδεια χορηγείται για συγκεκριμένο έργο ή εργασία με αμοιβή και μετά από σύμφωνη αιτιολογημένη γνώμη του υπηρεσιακού συμβουλίου και ανακαλείται με τον ίδιο τρόπο, πάντα με την προϋπόθεση ότι συμβιβάζεται με τα καθήκοντα της θέσης του υπαλλήλου και δεν παρεμποδίζει την ομαλή εκτέλεση της υπηρεσίας του και εν γένει δεν εμπίπτει στις περιοριστικές διατάξεις των α-νωτέρω διατάξεων.
Η σχετική άδεια χορηγείται από την υπηρεσία σας, γιατί εμπίπτει πλέον στην αρμοδιότητά σας, βάσει της αριθμ. ΣΤ5/56/13.11.2000 απόφασης του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρη-σκευμάτων που αφορά «Μεταβίβαση δικαιώματος υπογραφής με «εντολή Υπουργού» στους Προϊσταμένους των Δ/νσεων και Γραφείων Π/θμιας και Δ/θμιας Εκπ/σης των Νομών και Νομαρχιών» (ΦΕΚ 1409/17.11.2000 τ. Β").
Επίσης σας γνωρίζουμε ότι σύμφωνα με την αριθμ. 301/2000 Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, επιτρέπεται στο εκπαιδευτικό προσωπικό της Δ/θμιας Εκπ/σης η απα-σχόληση ως ωρομισθίων με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας σε φορείς του δημοσίου τομέα ή η συμμετοχή τους στη διοίκηση φορέων του Δημοσίου, χωρίς να απαιτείται άδεια άσκησης ιδιωτικού έργου με αμοιβή με την προϋπόθεση μόνο ότι προβλέπεται από ειδική διάταξη νόμου.
Όσον αφορά τον κλάδο ΠΕ13, σας γνωρίζουμε ότι σύμφωνα με το άρθρο 33 του Ν.2683/99 και την αριθμ. Δ2/12172/18.102000 εγκύκλιό μας, οι καθηγητές του προαναφερόμενου κλάδου, νομιμοποιούνται να ασκούν το επάγγελμα του δικηγόρου, ως δεύτερη εργασία, χωρίς να προαπαιτείται η χορήγηση της σχετικής άδειας από την Υπηρεσία.
Τέλος, σε κάθε περίπτωση η απασχόληση δεν μπορεί να υπερβαίνει τις δέκα (10) ώρες εκτός αν στους φορείς που προσφέρεται η εργασία ορίζεται διαφορετικά με ειδικές διατάξεις.
Σε όλα τα παραπάνω προέχει η εύρυθμος λειτουργία του Δημόσιου Σχολείου όπου ανή-κουν οι εκπ/κοί και πάντα ότι δεν θα παρακωλύεται η ομαλή εκτέλεση του διδακτικού τους έργου σύμφωνα με την παρ.1 του άρθρου 55 του ν.1566/85.
Σας επισυνάπτουμε τις αριθμ. 301/24.5.2000 και 291/12.5.2000 Γνωμοδοτήσεις του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, την αριθμ. Δ2/12172/18.12.2000 εγκύκλιό μας, καθώς και το ΦΕΚ 1409/17.11.2000, που αφορά μεταβίβαση αρμοδιοτήτων για την ενημέρωσή σας.
Ο ΤΜΗΜΑΤΑΡΧΗΣ
ΑΘΑΝ. ΓΟΥΣΙΑΣ

---

ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Αριθμός Γνωμοδοτήσεως 247/1997

το ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Α' ΤΜΗΜΑ
Συνεδρίαση της 12-5-1997

Σύνθεση: (...)
Αρίθμ. ερωτήματος : Δ2/151 /8.1.1997 Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκ/των, διεύθυνση Β/θμιας Εκπαίδευσης.
Περίληψη ερωτήματος:
 Α. Αν για τις κάτωθι κατηγορίες εκπαιδευηκών και συγκεκριμένα: 1 ) του κλάδου Π Ε 14 - Ιατρών 2) του κλάδου ΠΕ 11- Φuσrκής αγωγής 3) του κλάδου ΠΕ - οικονομολόγων, 4) εκπαιδευτικού με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου ή αορίστου χρόνου 5) εκπαιδευτικού του κλάδου ΠΕ 4- Φυσικών, 6) των κλάδων ΠΕ 12-17 μηχανικών 7) εκπαιδευτικών ειδικοτήτων, όπως πολrτικών μηχανικών, μηχανολόγων - ηλεκτρολόγων γεωλόγων και γεωπόνων, μπορούν κατά περίπτωση και κατόπιν αδείας να ασκούν ιδιωτικό έργα με αμοιβή.
 Β. Σε περίπτωση χορηγήσεως αδείας κατ'εφαρμογή της παρ. 2 του άρθρου 77 του ΠΔ 611177, αν η έκδοση δελτίου παροχής υπηρεσιών εκ μέρους των εκπαιδευτικών είναι εμπορική πράξη που εμπίπτει στην υπαγόρευση της παρ:·3 του άρθρου 77 του ΠΔ 611/1977
Επί του ως άνω τεθέντος ερωτήματος το Ν.Σ.Κ. δια του Α'Τμήματος εγνωμοδότησε ομοφώνως ως ακολούθως:
Στnv πργ 1 του άρθρου 77 του Υπαλληλικού Κώδικα τίθεται ως γενικός κανόνας η απαγόρευση στον εν υπηρεσία ή αδεία τελούντα υπάλληλο της ασκήσεως ιδιωτικού έργου ή εργασίας με αμοιβή με οποιονδήποτε νομικό τύπο κι άν λαμβάνει χώρα αυτή.
Στην απαγόρευση δε αυτή εμπίπτει τόσο η παροχή εργασίας υπό συνεχή μορφή ( μίσθωση εργασίας), όσο και η μεμονωμένη ενέργεια με την εκτέλεση ωρrσμένου έργου ( μίσθωση έργου).
Περαιτέρω πργ 2 του ιδίου άρθρου, κατ'εξαίρεση του άνω απαγορευτικού κανόνα, επιτρέπεται η άσκηnη Ιδιοτικού έργου ή εργασίας με αμοιβή, υπό δύο ουσιαστικές και αθροιστικά συντρέχουσες προϋποθέσεις, ήτοι α) να μην είναι ασuμβiβαστη προς τα καθήκοντα της θέσεως του υπαλλήλου και β) να μήν παρεμποδίζει από πλευράς χρονικής απασχόλησης ή λόγω άλλων δυσχερειών την ομαλή εκτέλεση της υπηρεσίας. Ειδικότερα για τους εκπαιδευτικούς τίθενται ( πργ 16 άρθρου 14 Ν. 1566/1985) δύο ακόμη πρόσθετες προϋποθέσεις για τη Χόρήγηση της άδειας αυτής και συγκεκριμένα η άδεια να μην αφορά διδασκαλία σε ιδιωτικά σχολεία ή φροντιστήρια και να έχουν προηγουμένως καλυφθεί με υπερωριακή διδασκαλία οι ανάγκες των δημοσίων σχολείων, δηλαδή η επ΄αμοιβή εργασία εκπαιδευτικού σε περίπτωση αδείας να μη παρεμποδίζει την δυνατότητα στο αρμόδιο όργανο να του αναθέσει κατά νόμον υπερωριακή απασχόληση, προς κάλυψη των ωρών του διδακτικού προγράμματος.
Υπό τα ανωτέρω δεδομένα κατ΄αρχάς εφ'όσον, οι εν θέματι εκπαιδευτικοί πληρούν τις ανωτέρω προϋποθέσεις, δικαιούνται κατόπιν
χορηγήσεως αδείας κατά τη διαδικασία που προβλέπει η διάταξη της παρ.2 του άρθρου 77 του ΠΔ 611177 να ασκήσουν ιδιωτικό έργο, επ΄αμοιβή, έστω και αν η πρόσθετη αυτή εργασία τους καθιστά ελεύθερους επαγγελματίες ή ιδιωτικούς υπαλλήλους, εφ'όσον μεταξύ των προϋποθέσεων για τη χορήγηση της αδείας δεν περιλαμβάνεται και αυτή ως αρνητική προϋπόθεση.
Τέλος, εφ'όσον οι εν λόγω εκπαιδευτικοί αποκτήσουν άδεια για την επ' αμοιβή άσκηση έργου ή εργασίας και υποχρεούνται εκ της αιτίας αυτής να εκδώσουν δελτία παροχής υπηρεσιών, δεν εμπίπτουν στην απαγόρευση της παρ. 3 του άρθρο 77 του ΠΔ 611Π7, καθ'όσον η έκδοση του εν λόγω δελτίου δεν αποτελεί εμπορική πράξη και δεν προσδίδει άνευ ετέρου την ιδιότητα του εμπόρου, αλλά αποτελεί απλή απόδειξη παροχής υπηρεσιών για την ταμειακή, φορολογική και ασφαλιστική τακτοποίηση του επιτηδευματία και του μετά τούτου συναλλασομένου.
Επομένως, οι δημόσιοι εκπαιδευτικοί των προαναφερομένων ειδικοτήτων, μπορούν κατ΄αρχάς να παρέχουν τις υπηρεσίες τους εκτός εκπαίδευσης, εφ'όσον το αρμόδιο υπηρεσιακό συμβούλιο με αrτιολογημένη γνώμη κρίνει κατά περίπτωση, ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις των προαναφερθεισών διατάξεων, το οποίον άλλωστε Συμβούλιο κατά τον αυτόν τρόπο, δύναται να εισηγείται την ανάκληση ης χορηγηθείσης αδείας, όταν κρίνει όη εξέλιπαν οι λόγοι για τους οποίους εχορηγήθη η σχετική άδεια
Επισημαίνεται εν προκειμένω, ότι η άδεια αυτή δεν αναπληρώνει τυχόν άλλες απαιτούμενες προϋποθέσεις, ούτε αναιρεί τυχόν υφιστάμενες απαγορεύσεις , βάσει των ειδικών διατάξεων που προβλέπονται ειδικά για την άσκηση του συγκεκριμένου κάθε φορά επ'αμοιβή ιδιωτικού έργου ή έργασίας.
Κατόπιν των ανωτέρω το Ν.Σ.Κ. εγνωμοδότησε ομοφώνως, ότι επί του πρώτου ερωτήματος αρμόζει η αναλυτική ανωτέρω διδομένη θετική απάντηση, επί δε του δευτέρου ερωτήματος η διδομένη αναλυτική αρνητική απάντηση.
ΕΘΕΩΡΗΘΗ
Αθήνα, 25-5-1997

---

ΔΙΕΥΚΡΙΝΗΣΕΙΣ

Χορήγηση άδειας για πώληση προϊόντων πνευματικού – καλλιτεχνικού χαρακτήρα (ΔΙΔΑΔ / Φ57/ 167/26145/15-01-2007).

Σύμφωνα με εγκύκλιο του ΥΠΕΣΔΔΑ σε απάντηση σχετικού ερωτήματος, είναι δυνατή η χορήγηση της άδειας του άρθρου 31 του Υ.Κ. για πώληση προϊόντων πνευματικού – καλλιτεχνικού χαρακτήρα ιδίας παραγωγής.

Σε κάθε περίπτωση πάντως το μόνο αρμόδιο όργανο να αποφανθεί ως προς τη χορήγηση της αιτούμενης άδειας είναι το οικείο υπηρεσιακό συμβούλιο, το οποίο οφείλει να αιτιολογήσει ανάλογα τη σχετική άποψή του.

Συμμετοχή εκπαιδευτικού σε ετερόρρυθμη–ομόρρυθμη εταιρεία. ΔΙΔΑΔ/Φ.57.2/129/4165/29-07-2005 και ΔΙΔΑΔ/Φ.57/123/21358/19-11-04.

Σύμφωνα με τις διατάξεις των παρ. 2 και 3 του άρθρου 32 του ν. 3528/07, δεν επιτρέπεται στον υπάλληλο η κατ’ επάγγελμα άσκηση εμπορίας και απαγορεύεται σε αυτόν να μετέχει σε οποιαδήποτε εμπορική εταιρεία ( προσωπική, περιορισμένης ευθύνης ή κοινοπραξία) ή να είναι διευθύνων ή εντεταλμένος σύμβουλος ανωνύμου εταιρείας ή διαχειριστής οποιασδήποτε εμπορικής εταιρείας.

Ειδικότερα σας τονίζουμε ότι ενόψει της κερδοσκοπικής επιδίωξης οποιασδήποτε εμπορικής εταιρείας και της συνακόλουθης ανάπτυξης εμπορικών συναλλαγών, οι οποίες συνδέονται με την εμπορική ιδιότητα που ρητά απαγορεύεται στους δημοσίους υπαλλήλους, η κατά το νόμο απαγόρευση συμμετοχής του υπαλλήλου σε εταιρείες είναι γενική και σχεδόν απόλυτη. Αφορά δηλαδή όλους τους τύπους των εταιρειών, οι οποίες υφίστανται σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, με μόνη εξαίρεση τη δυνατότητα συμμετοχής του υπαλλήλου στη διοίκηση ανώνυμης εταιρείας ή γεωργικών συνεταιρισμών.

Συνεπώς, σύμφωνα με τα ανωτέρω δεν νομιμοποιείται δημόσιος υπάλληλος να συμμετέχει με την ιδιότητα του μετόχου στη δημιουργία Ο.Ε., με δεδομένο ότι αυτή αποτελεί προσωπική εμπορική εταιρεία.

Όσον αφορά τέλος τη δυνατότητα συμμετοχής σε ανώνυμη εταιρεία ισχύουν τα παρακάτω:
-Σύμφωνα με το άρθρο 32 του ν.3528/2007, μπορεί ο υπάλληλος, μετά από άδεια, να μετέχει στη διοίκηση ανωνύμου εταιρείας, χωρίς όμως να είναι διευθύνων ή εντεταλμένος σύμβουλος αυτής.
-Απαγορεύεται η απόκτηση από υπάλληλο, σύζυγό του ή ανήλικα τέκνα τους μετοχών ανωνύμων εταιρειών που υπάγονται στον ειδικό έλεγχο της υπηρεσίας του.

ΣΤ. Εγκύκλιος ΥΠΕΠΘ, αρ.Πρωτ.1272/Δ2/2000

Σχετικά με το αρ. Δ2/1495/2000, 15-3-2000 « […] σας γνωστοποιούμε ότι οι μόνιμοι εκπ/κοι κλ.ΠΕ13, Νομικών-Πολιτικών Επιστημών , νομιμοποιούνται να ασκούν το επάγγελμα του δικηγόρου ως δεύτερη εργασία, χωρίς να προαπαιτείται η χορήγηση της προβλεπόμενης από το αρθρ.31 του ν. 3528/2007αδείας, με την προϋπόθεση βέβαια ότι δε παρεμποδίζεται η ομαλή εκτέλεση της υπηρεσίας τους.

Η απαγόρευση άσκησης ιδιωτικού έργου επ΄αμοιβή δεν αφορά τις συγγραφικές και επιστημονικές ασχολίες του υπαλλήλου.

Το ΠΥΣΔΕ δε προβαίνει στην χορήγηση της απαιτούμενης άδειας άσκησης ιδιωτικού έργου με αμοιβή στους εκπ/κους (όπως μηχανοτεχνίτες, ηλεκτροτεχνίτες κλπ) στην περίπτωση που οι αιτούντες έχουν στερηθεί την άδεια άσκησης του επαγγέλματος μετά το διορισμό τους στο Δημόσιο (ΔΙΔΑΔ/Φ.57/97/οικ 24824)

Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Ν.Σ.Κ.) Β΄ Τμήμα (24-5-2000)

δ) …επίσης στην παραγραφ. 6 του αρθρ.14 του ν.1566/85 ορίζεται ότι άδεια άσκησης ιδιωτικού έργου στους εκπαιδευτικούς χορηγείται, εάν προηγουμένως καλυφθούν με υπηρεσιακή διδασκαλία οι ανάγκες των δημόσιων σχολείων. Οι δημόσιοι εκπαιδευτικοί δεν επιτρέπεται να διδάσκουν σε ιδιωτικά σχολεία ή φροντιστήρια.

Απασχόληση εκπαιδευτικών εντός της οργανικής θέσης (Δ2/26262/10-11-1999 ΥΠ.Ε.Π.Θ. Εγκύκλιος Δ2/26262/10-11-1999 ΥΠ.Ε.Π.Θ.)

Με αφορμή ερωτήματα που υποβλήθηκαν στην Υπηρεσία μας, σχετικά με την απασχόληση εκπαιδευτικών εντός της οργανικής τους θέσης, σας γνωρίζουμε ότι, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 31 του Υπαλληλικού Κώδικα (Ν.2683/9.2.1999), οι οποίες εφαρμόζονται και στο εκπαιδευτικό προσωπικό, σύμφωνα με το άρθρο 53 παρ. 2 του ν.2721/99, ο υπάλληλος μπορεί να ασκεί ιδιωτικό έργο ή εργασία με αμοιβή, μετά από άδεια, εφόσον βέβαια, συμβιβάζεται με τα καθήκοντα της θέσης του και δεν παρεμποδίζει την ομαλή εκτέλεση μετά από σύμφωνη αιτιολογημένη γνώμη του οικείου υπηρεσιακού συμβουλίου (Π.Υ.Σ.Δ.Ε.) και μπορεί να ανακαλείται με τον ίδιο τρόπο. Στην περίπτωση κατά την οποία, ασκείται από τον υπάλληλο ιδιωτικό έργο ή εργασία με αμοιβή χωρίς τη χορήγηση προηγούμενης άδειας από το υπηρεσιακό συμβούλιο, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρ. Θ` του άρθρου 107 του Ν. 2683/9.2.1999, σύμφωνα με το οποίο διαπράττεται πειθαρχικό παράπτωμα.

(Εγκύκλιος ΥΠΕΠΘ, αρ.Πρωτ. Δ2/26341, 10-1-96)

"... Οι εκπαιδευτικοί της Δημόσιας Β΄βαθμιας Εκπ/σης μπορούν να διδάσκουν σε ιδιωτικά ΙΕΚ, ύστερα βεβαίως από άδεια που χορηγείται από το οικείο ΠΥΣΔΕ.."
Θα πρέπει να συνεκτιμηθούν τα εξής :

Α) η απασχόληση τους στα ιδιωτικά ΙΕΚ να είναι εκτός ωραρίου λειτουργίας του σχολείου που υπηρετούν

Β) Αυτή να μην αποβαίνει σε βάρος της εκπ/κης δραστηριότητας στην υπηρεσία τους και

Γ) Η απασχόληση τους στα ιδιωτικά ΙΕΚ να μην υπερβαίνει τις 10 ώρες την εβδομάδα
(στην αίτηση προς το ΠΥΣΔΕ πρέπει να επισυνάπτεται και βεβαίωση για το ύψος της αμοιβής)

Έργο από εκπαιδευτικούς Ξένων Γλωσσών και Φυσικής Αγωγής
Δεδομένου ότι στην περιοριστική απαρίθμηση των φροντιστηρίων, (δια της παρ.2 του άρθρου 63 του ΑΝ.2545/1940) περιλαμβάνονται τα φροντιστήρια Ξένων Γλωσσών, δεν είναι κατά νόμο δυνατή η χορήγηση άδειας ιδιωτικού έργου με αμοιβή στους εκπαιδευτικούς Αγγλικών, προκειμένου να διδάξουν σε φροντιστήρια Ξένων Γλωσσών (Σχετική και η υπ΄αριθμ. 270/1998 ατομική Γνωμ. Γραφείου Νομικού Συμβούλου ΥΠΕΠΘ). Αντιθέτως, είναι δυνατή η χορήγηση άδειας σε εκπαιδευτικούς Φυσικής Αγωγής προκειμένου να διδάξουν σε Αθλητικά Σωματεία, εφόσον αυτά δεν περιλαμβάνονται στην περιοριστική απαρίθμηση των φροντιστηρίων, ενώ το μάθημα της Φυσικής Αγωγής δεν είναι διδασκόμενο σε φροντιστήρια (Σχετ. 5/1998 γνωμ. ΝΣΚ ), (Γνωμοδότηση Ν 251/98)
Έργο από εκπαιδευτικούς της Μουσικής
Στους εκπαιδευτικούς Κλάδου ΠΕ16-Μουσικής είναι δυνατή η χορήγηση άδειας ιδιωτικού έργου προκειμένου να διδάξουν σε ωδεία των οποίων η ίδρυση προβλέπεται από τις διατάξεις του Β.Δ. 16 της 23-12-65/15-1-66(τ.Α΄/7) προς διάκρισιν των φροντιστηρίων μουσικής , δεδομένου ότι ρητά στην παρ. 5 του αρθρ.63 του αυτού ως άνω ΑΝ2545/1940 « δε θεωρούνται ως φροντιστήρια μουσικής τα Ωδεία και οι Φιλαρμονικαί Μουσικαί», τηρουμένων εν πάση περιπτώσει των προϋποθέσεων των άρθρων 14 παρ. 16 του ν. 1566/1985 και 77 παρ.2 του ΠΔ 611/1977. (γνωμοδότηση ΝΣΚ 251/98).
Άσκηση ιδιωτικού έργου από εκπαιδευτικούς κλάδων ΠΕ14.01 (ιατρός), ΠΕ14.02 (οδοντίατρος) και ΠΕ12 (μηχανικός).
Σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 378/2002 γνωμοδότηση του Β’ Τμ. Του Ν.Σ.Κ.: «η καθημερινή, διαρκής, σταθερή και συστηματική παροχή οδοντιατρικών υπηρεσιών έστω και για τέσσερις (4) ώρες ημερησίως, συνιστά άσκηση του ελεύθερου επαγγέλματος του οδοντιάτρου, το οποίο δεν συμβιβάζεται με τα καθήκοντα της θέσης του δημοσίου υπαλλήλου γιατί εμπίπτει στον κανόνα της απαγόρευσης που θέτει έμμεσα η διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 31 του Υ.Κ. και όχι στην εξαίρεση.»
Κατ’ ακολουθία των προαναφερθέντων, όπως είναι φυσικό, εφόσον βέβαια συντρέχουν οι αυτές προϋποθέσεις και για τους άλλους δύο κλάδους μονίμων εκπαιδευτικών τους ΠΕ14.01 (Ιατρούς) και ΠΕ12 (Μηχανικούς), προσήκει η ίδια απάντηση.
Άσκηση ιδιωτικού έργου σε ιδιωτικά ΚΕΚ – Εργαστήρια ελευθέρων σπουδών.
Σύμφωνα με την υπ’ αριθμ 535/2005 (έγκριση υπουργού 27/3/2006) Γνωμοδότηση της Νομικής Υπηρεσίας του ΥΠΕΠΘ η άσκηση ιδιωτικού έργου (διδασκαλία σε ιδιωτικό ΚΕΚ ή σε εργαστήριο ελευθέρων σπουδών), ανεξάρτητα από τη φύση της εργασιακής σχέσης που δημιουργείται, δεν δύναται να θεωρηθεί μη συμβατή προς το ρόλο του εκπαιδευτικού, ως αναφερόμενη σε άσκηση αμιγώς διδακτικού έργου και επομένως δεν εμπίπτει στην απαγόρευση του άρθρου 31 παρ. 1 Υ.Κ.
Στο σημείο αυτό επισημαίνεται ότι, προς αποφυγή συγχύσεων, είναι ενδεδειγμένο, κάθε φορά που υποβάλλεται αίτηση εκπαιδευτικού για διδασκαλία σε εργαστήριο ελευθέρων σπουδών, να διαπιστώνεται σαφώς ότι πρόκειται για εργαστήριο του Νομοθετικού Διατάγματος της 9/9 Οκτωβρίου 1935 και όχι για φροντιστήριο ελευθέρων σπουδών της περίπτωσης στ’ του άρθρου 63 παρ. 2 του Α.Ν.2545/40, δεδομένου ότι, ευλόγως, για το τελευταίο ισχύει η ρηθείσα απαγόρευση του άρθρου 14 παρ. 16 εδ. 6 του ν. 1566/85.
Η λειτουργία των ΚΕΚ ή εργαστηρίων ελευθέρων σπουδών, όπου πρόκειται να διδάξουν οι εκπαιδευτικοί, δεν πρέπει να εμπίπτει στις διατάξεις του άρθρου 35 του Υ.Κ. (κατοχή δεύτερης θέσης). Στην περίπτωση αυτή η υπηρεσιακή άδεια είναι ανεπίτρεπτη.
Συνεπώς η χορήγηση υπηρεσιακής άδειας σε εκπαιδευτικό για διδασκαλία σε ιδιωτικό ΚΕΚ ή Εργαστήριο Ελευθέρων Σπουδών είναι κατ’ αρχήν επιτρεπτή με τη συνδρομή των παραπάνω προϋποθέσεων.
ΙΚ.251/1998 Ν.Σ.Κ. Γνωμοδότηση 251/1998 Ν.Σ.Κ.
Από τις προπαραταθείσες διατάξεις προκύπτουν τα ακόλουθα:
Άδεια ασκήσεως ιδιωτικού έργου χορηγείται στους εκπαιδευτικούς της Δ.Ε. εφ` όσον προηγουμένως καλυφθούν με υπερωριακή διδασκαλία οι ανάγκες των δημόσιων σχολείων και υπό την προϋπόθεση βέβαια, ότι το έργο και εν προκειμένω η διδασκαλία δεν θα παρασχεθεί σε ιδιωτικά σχολεία ή φροντιστήρια, ενώ για τους εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης δεν είναι επιτρεπτή η άδεια ασκήσεως έργου εφ` όσον αφορά παράδοση ιδιαιτέρων μαθημάτων, ρητώς απαγορευμένη από την διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 13 του ν.1566/85, η οποία διάταξη έχει ανάλογη εφαρμογή και για τους εκπαιδευτικούς της Β/θμιας εκπ/σης, σύμφωνα με την παρ. 20 του άρθρου 14 του ν.1566/1985.
Επομένως, δεδομένου ότι στην περιοριστική απαρίθμηση των φροντιστηρίων, δια της παρ. 2 του άρθρου 63 του ΑΝ. 2545/1940 περιλαμβάνονται τα φροντιστήρια Ξένων γλωσσών, δεν είναι κατά νόμο δυνατή η χορήγηση αδείας ιδιωτικού έργου με αμοιβή στους εκπαιδευτικούς Αγγλικών, προκειμένου να διδάξουν σε φροντιστήρια Ξένων γλωσσών (Σχετική και η υπ` αριθμ. 270/1998 ατομική Γνωμ. Γραφείου νομικού Συμβούλου ΥΠ.Ε.Π.Θ.).
Αντιθέτως είναι δυνατή η χορήγηση άδειας στους εκπαιδευτικούς Φυσικής αγωγής προκειμένου να διδάξουν σε Αθλητικά Σωματεία, εφ` όσον αυτά δεν περιλαμβάνονται στην περιοριστική απαρίθμηση των φροντιστηρίων, ενώ το μάθημα της Φυσικής Αγωγής δεν είναι εκ των διδασκομένων στα φροντιστήρια (Σχετ. 5/1998 γνωμ. Ν.Σ.Κ.).
Τέλος και στους εκπαιδευτικούς κλάδου ΠΕ 16, (Μουσικής) είναι δυνατή η χορήγηση σχετικής αδείας διδασκαλίας προκειμένου να διδάξουν σε ωδεία των οποίων η ίδρυση προβλέπεται από τις διατάξεις του Β.Δ. 16 της 23-12-65/15-1-66 (τ.Α`) προς διάκρισιν των φροντιστηρίων μουσικής, δεδομένου ότι ρητά στην παρ. 5 του άρθρου 63 του αυτού ως άνω ΑΝ 2545/.1940 "Δεν θεωρούνται ως φροντιστήρια μουσικής τα Ωδεία και οι Φιλαρμονικαί Μουσικαί", τηρουμένων εν πάση περιπτώσει των προϋποθέσεων των άρθρων 14 παρ. 16 του ν.1566/1985 και 77 παρ. 2 του Π.Δ. 611/1977.