Γράφει ο Νίκος Γάλλος  

Οι εξετάσεις pisa και οι επερχόμενες Πανελλαδικές Εξετάσεις, κάθε χρόνο τέτοια εποχή, φέρνουν στο προσκήνιο του δημόσιου διαλόγου δύο διαφορετικές ως προς την αφετηρία , αλλά ομονοούσες ως προς το καταληκτικό συμπέρασμα σχολές σκέψης, σύμφωνα με τις οποίες το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα αποτυγχάνει να επιτελέσει το ρόλο του και το μαθητικό δυναμικό χαρακτηρίζεται από ημιμάθεια . 

Η πρώτη σχολή σκέψης έχει ως σημείο αναφοράς τη δημόσια παροχή παιδείας και θεωρεί ότι η μη επαρκής παροχή οικονομικών πόρων και η ποσοτική (η ποιοτική θεωρείται δεδομένη) ανεπάρκεια του εκπαιδευτικού δυναμικού, οδηγούν σε αποτυχία το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα.

Η δεύτερη σχολή σκέψης εκκινεί από την αντίληψη ότι η δημόσια παροχή παιδείας είναι το πρόβλημα, αφού αυτή χαρακτηρίζεται από έλλειψη λογοδοσίας, σπατάλη πόρων και αναποτελεσματικότητα. Ως δείγμα επιτυχίας αναφέρονται τα ιδιωτικά σχολεία και γίνεται επίκληση  επιτυχιών τους στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Οι δύο προαναφερθείσες σχολές αποσιωπούν ότι στη χώρα μας επικρατεί ένα υβριδικό εκπαιδευτικό σύστημα με τα εξής γενικά χαρακτηριστικά:

α. Δημόσια Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση την οποία παρακολουθεί η συντριπτική πλειοψηφία του μαθητικού δυναμικού.

β. Δημόσια Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση με αυστηρότατη επιλογή μετά από εξετάσεις (Πρότυπα Σχολεία).

γ. Δημόσια Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση με επιλογή μέσω κλήρωσης. (Πειραματικά Σχολεία)

δ. Ιδιωτική Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση  μέσω ιδιωτικών σχολείων, που αφορά μικρό μέρος του μαθητικού δυναμικού.

ε. Ιδιωτική εκπαίδευση μέσω φροντιστηρίων και ιδιαίτερων μαθημάτων  για εκμάθηση ξένων γλωσσών, την οποία  παρακολουθεί το σύνολο του μαθητικού δυναμικού από την ηλικία των 9 ετών.

ζ. Ιδιωτική εκπαίδευση μέσω φροντιστηρίων και ιδιαίτερων μαθημάτων την οποία παρακολουθεί το σύνολο του μαθητικού δυναμικού που φοιτά τόσο στο Δημόσιο, όσο και στο Ιδιωτικό Λύκειο.

η. Ιδιωτικότερη της Ιδιωτικής Εκπαίδευση, μέσω φροντιστηρίων και ιδιαίτερων μαθημάτων, την οποία παρακολουθεί το σύνολο του μαθητικού δυναμικού που φοιτά στο Ιδιωτικά Λύκεια.

Με βάση τα παραπάνω καθίσταται σαφές ότι στη χώρα μας ιδιωτική εκπαίδευση παρακολουθεί  το σύνολο του μαθητικού δυναμικού (τουλάχιστον για τις ξένες γλώσσες στην Πρωτοβάθμια και τα μαθήματα των Κατευθύνσεων στη Δευτεροβάθμια. 

Οι εξαιρέσεις απλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα). Συνεπώς, η όποια αποτυχία του εκπαιδευτικού συστήματος δεν μπορεί να είναι θέμα Ιδιωτικής ή Δημόσιας Εκπαίδευσης. 

Οι αναλύσεις οι οποίες δεν λαμβάνουν υπόψη τα υβριδικά χαρακτηριστικά του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος,  τα οποία έχουν χρόνια και σταθερή βάση, ερείδονται σε πολιτικές αναφορές και προσανατολισμό.  

Ως μέτρα προσδιορισμού της επιτυχίας ή αποτυχίας του εκπαιδευτικού συστήματος ορίζονται οι εξετάσεις pisa (τα τελευταία χρόνια) και οι Πανελλαδικές Εξετάσεις. 

Οι μεν Πανελλαδικές Εξετάσεις δεν λειτουργούν ως μέσο πιστοποίησης γνώσεων, αλλά ως απορριπτικός τρόπος επιλογής.

 Για να επιτευχθεί αυτό χρησιμοποιείται, για την πάνω κλίμακα της βαθμολογίας , ένας σχεδιασμός εκτροπής σε μικρά ή μεγάλα λάθη, που οδηγούν εκτός κούρσας σταδιακά το μεγάλο μέρος του μαθητικού δυναμικού. 

Εδώ μπορεί να αντιτείνει κανείς ότι τα κριτήρια είναι ίδια για όλους/ες και οι καλύτεροι/ες τα καταφέρνουν. 

Αποδεκτή ως αντίληψη, αλλά να ληφθεί υπόψη ότι το πρόγραμμα σπουδών του Ελληνικού σχολείου  με τους ποικίλους εκπαιδευτικούς και παιδαγωγικούς στόχους, οι οποίοι συνεχώς διευρύνονται, δεν μπορεί να υποστηρίξει το σύστημα της  εξεταστικής χοάνης, όπως εκφράζεται στις Πανελλαδικές Εξετάσεις.

Μαθητής/τρια με εγνωσμένες ικανότητες, που αφιερώνει επαρκή χρόνο στη μελέτη για να ανταποκριθεί στο πρόγραμμα του σχολείου, έχει προσωπικό χρόνο και ενδιαφέροντα, δεν μπορεί να περάσει από το στενό μέρος της εξεταστικής χοάνης. 

Γι’ αυτό ανεξάρτητα από ικανότητες καταφεύγει σε συστηματική ιδιωτική ή ιδιωτικότερη της ιδιωτικής εκπαίδευση, διότι δεν υφίσταται γνωσιακό μέτρο, το οποίο να αντιστοιχεί σε όσα έχει διδαχθεί, αλλά μεταβαλλόμενο με κριτήριο την αποτροπή. 

Αυτή η αλήθεια όμως παρελκυστικά δεν του/της κοινοποιείται, παρά μόνο την ώρα της κρίσης εισπράττει την κριτική του/της ανίκανου/ης. Σαφές γνωσιακό μέτρο έχουν τα εξ Εσπερίας προερχόμενα, συστήματα εξετάσεων ξένων γλωσσών, τα οποία πιστοποιούν όντως υπάρχουσες δυνατότητες και δεν καταφεύγουν σε «τρικλοποδιές».

Τα τελευταία χρόνια μέσω των εξετάσεων pisa συγκρίνεται η ποιότητα του Ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος με τα συστήματα άλλων χωρών και βρίσκεται λιποβαρές. 

Αν το ζητούμενο είναι η επιτυχία στις εξετάσεις pisa, τότε θα πρέπει να οργανωθεί το εκπαιδευτικό σύστημα, ως προς τη διάρθρωση του  προγράμματος σπουδών, την εκπαιδευτική διαδικασία και το εξεταστικό σύστημα προς αυτή την κατεύθυνση. 

Αυτό που διακρίνουμε εμείς είναι ένα ανειλικρινές εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο έχει ένα τυπικό πρόγραμμα σπουδών, που εν τοις πράγμασι δεν τηρείται, και ένα παράλληλο άτυπο πρόγραμμα σπουδών, ευθυγραμμισμένο με το εξεταστικό σύστημα των Πανελλαδικών Εξετάσεων.

Έτσι, οι μαθητές/τριες μιας Κατεύθυνσης στο Λύκειο είναι ωσεί παρόντες/ούσες στα υπόλοιπα μαθήματα και πολλές φορές και στα μαθήματα της ίδιας Κατεύθυνσης, αφού έχουν «τρέξει» ιδιωτικά την ύλη ή έχουν εστιάσει στα σημεία τα οποία έχουν ενδιαφέρον για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις. 

Αυτό το πλέγμα  ανειλικρίνειας,  άλλα να πιστεύουμε, άλλα να εννοούμε, άλλα να απαιτούμε και άλλα να πράττουμε, δυστυχώς διατρέχει κάθετα και οριζόντια, όχι μόνο την διοικητική και εκπαιδευτική δομή, αλλά και την ελληνική κοινωνία γενικότερα.