Του Δημήτρη Καραδήμα (Καθηγητής   Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας και τέως Αντιπρύτανης του ΕΚΠΑ)  

Το ερώτημα του τίτλου έρχεται και πάλι στο προσκήνιο, γιατί, σύμφωνα με πολύ έγκυρες πληροφορίες, το Υπουργείο Παιδείας είναι σχεδόν έτοιμο να αποφασίσει (με τις ευλογίες βεβαίως του ΙΕΠ) την περικοπή δύο (2) ωρών εβδομαδιαίως από το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών της Α΄ Λυκείου. 

Ο λόγος είναι ότι χρειάζονται δύο ώρες στο ωρολόγιο πρόγραμμα για την εισαγωγή ενός νέου μαθήματος (ενός μαθήματος Οικονομίας, αν οι πληροφορίες είναι σωστές και ως προς αυτό!). 

Πρόκειται, λοιπόν, για πρόταση εισαγωγής ενός μάλλον ειδικού μαθήματος στο πρόγραμμα της Γενικής Παιδείας και μάλιστα σε βάρος ενός άλλου μαθήματος που διαχρονικά θεωρείται όχημα πνευματικής, ψυχικής, αισθητικής και γλωσσικής καλλιέργειας – με έναν λόγο, όργανο μοναδικό παροχής γενικής παιδείας.

Τα ερωτήματα που ανακύπτουν από αυτή την εξελισσόμενη πρωτοβουλία (ελπίζω ότι δεν έχει υιοθετηθεί από τον Υπουργό και δεν είναι απόφαση!) είναι πολλά. 

Αν πράγματι το μάθημα που προτείνεται να εισαχθεί σχετίζεται με τα οικονομικά, με δεδομένο ότι υπάρχει ήδη στην πρώτη Λυκείου το δίωρο μάθημα «Πολιτική Παιδεία - Οικονομία, Πολιτικοί Θεσμοί, Αρχές Δικαίου και Κοινωνιολογία»,  θα είχε ενδιαφέρον να διευκρινιστεί ποια εκπαιδευτική αναγκαιότητα πιέζει για την εισαγωγή ενός ακόμη δίωρου παρεμφερούς μαθήματος! 

Επίσης, αναρωτιέται κανείς αν έγινε κάποια αξιολόγηση του προγράμματος διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών της Α΄ Λυκείου, η οποία έδειξε ότι οι δύο (2) αυτές ώρες είναι περιττές ή ότι οι τρεις (3) που απομένουν μπορούν να έχουν το ίδιο εκπαιδευτικό αποτέλεσμα! 

Να σημειώσω μάλιστα εδώ ότι κατά την εκπόνηση των αναλυτικών προγραμμάτων η κατανομή της διδακτέας ύλης στις τάξεις του Λυκείου και η οργάνωσή της έγινε με δεδομένες τις εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών για κάθε τάξη. 

Αυτό σημαίνει ότι αυθαίρετες αποσπασματικές παρεμβάσεις που αναστατώνουν συνολικά το πρόγραμμα του Λυκείου (τουλάχιστον για το συγκεκριμένο μάθημα) δεν νοούνται.

Το πρόβλημα, όμως, δεν είναι μόνο αυτό, αλλά είναι γενικότερο και σοβαρότερο! 

Ποιος αλήθεια θα σκεπτόταν να μειώσει ξαφνικά τις ώρες διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών (μόνο και μόνο επειδή αναζητεί ένα διδακτικό δίωρο!), αν οι καθηγητές, οι γονείς, οι μαθητές ήταν πεπεισμένοι για την μορφωτική αξία αυτού του μαθήματος; Κανένας! Φοβάμαι, δηλαδή, ότι σήμερα κανένας από τους τρεις αυτούς παράγοντες της σχολικής μας ζωής δεν πιστεύει πλέον βαθιά ότι η Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία αποτελεί αξιόλογο μορφωτικό αγαθό – εκτός από τους φιλολόγους (και πιθανότατα όχι όλους)! 

Το γεγονός αυτό δεν σημαίνει ότι αυτή η μορφωτική αξία  δεν υπάρχει πραγματικά ούτε ότι οι ασχολούμενοι με την εκπαίδευση επιτρέπεται να μην την γνωρίζουν ή να μην την αναγνωρίζουν. 

Η Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και η Αρχαία Ελληνική Γραμματεία δεν έχουν μόνο παράδοση αιώνων, διαχρονική παρουσία στην πνευματική ζωή των Ελλήνων και μακρά προσφορά στην εκπαίδευση, αλλά επίσης εξακολουθούν να έχουν και σήμερα υψηλή παιδευτική αξία, που χρωματίζεται, όπως συνέβαινε πάντα, από τις ιδιαίτερες αναζητήσεις και ανάγκες της εποχής μας. 

Δεν είναι η στιγμή να αναφερθούμε διεξοδικά σε αυτή την πτυχή του θέματος. Υποχρέωση του Υπουργείου Παιδείας είναι να συμβάλει στην ανάδειξη και αξιοποίηση της τεράστιας μορφωτικής δύναμης που κρύβεται μέσα σε αυτό που, μηχανικά πολλές φορές, αποκαλούμε σήμερα «Αρχαία Ελληνικά»! 

Τέτοιου τύπου πρωτοβουλίες αναμένουμε από το Υπουργείο Παιδείας και το ΙΕΠ και όχι πρωτοβουλίες, όπως αυτή που φημολογείται ότι βρίσκεται σε εξέλιξη, η οποία ενισχύει την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της απαξίωσης όχι μόνο των Αρχαίων Ελληνικών, αλλά της ανθρωπιστικής παιδείας γενικότερα.