Ν. Φίλης: Αλλαγές, με εμπιστοσύνη στον εκπαιδευτικό

“Η πρόσφατη αιφνίδια ανάφλεξη για το θέμα των θρησκευτικών (που για μας, όπως είδατε, δεν αποτέλεσε αφορμή για μια μετωπική σύγκρουση της Πολιτείας με την Εκκλησία), ελπίζουμε να μην επιβεβαιώσει τους φόβους ότι η ιεραρχία διεκδικεί να θέσει όρους".

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ESOS

Στην περίπτωση της εκπαίδευσης αγωνιζόμαστε από την προσχολική ηλικία έως και την τριτοβάθμια εκπαίδευση για ένα σχολείο ισότητας και ποιότητας. Δεν είμαστε ικανοποιημένοι από το σημερινό σχολείο. Ήδη προχωρούμε σε αλλαγές, με εμπιστοσύνη στον εκπαιδευτικό και με πρωταρχική αποστολή του σχολείου την παιδεία και τα δικαιώματα των παιδιών και όχι τη λειτουργία του σχολείου ως πελατειακού μηχανισμού.
Τα παραπάνω τόνισε ο υπουργός Παιδείας Ν. Φίλης στο 2ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ και υπογράμμισε τα εξής:
ΤΡΙΕΤΕΣ ΣΧΕΔΙΟ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ : Είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε και να παρουσιάσουμε το τριετές σχέδιο μεταρρυθμίσεων στην εκπαίδευση, προκειμένου η ανθρωπιστική κατεύθυνση της παιδείας να συναρμόζεται με τις κατευθύνσεις εξόδου της χώρας από την κρίση. Αυτό το σχέδιο εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων προϋποθέτει βεβαίως μεγαλύτερη κρατική ενίσχυση προς τη δημόσια εκπαίδευση που ο ρυθμός αύξησής της θα ακολουθήσει το ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ. Και είναι αυτό μια δέσμευση της κυβέρνησης της Αριστεράς στο πλαίσιο της ευρύτερης προτεραιότητας για το νέο κοινωνικό κράτος.

ΤΟ ΗΘΟΣ ΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΏΝΤΩΝ:  Η κρίση που ζούμε δεν είναι στενά οικονομική και η έξοδος από αυτή δεν αφορά μόνο την ανάταξη της οικονομίας. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δυνητικά συνιστά ένα εναλλακτικό παράδειγμα διακυβέρνησης που αφορά το ήθος των κυβερνώντων, τη δημοκρατική σχέση και την ειλικρίνεια με τους πολίτες, αλλά και την αποκατάσταση χρόνιων παθογενειών και θεσμικών εκκρεμοτήτων.
ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ-ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ: Μία από τις εκκρεμότητες είναι και η σχέση Πολιτείας-Εκκλησίας. Υπάρχουν πολλά πεδία διευκρινίσεων και χωρισμού, που δεν προϋποθέτουν συνταγματική αναθεώρηση. Ένα από αυτά είναι  η διαχρονική επιδίωξη της εκκλησιαστικής διοίκησης να ασκεί έλεγχο φρονηματισμού των μαθητών και των εκπαιδευτικών.
Επί του συμβολικού μάλιστα, αυτή επιχειρείται να δικαιολογηθεί με την συνύπαρξη στο ίδιο υπουργείο της παιδείας της έρευνας και των θρησκευμάτων.Το θέλουμε αυτό;
ΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ: Η πρόσφατη αιφνίδια ανάφλεξη για το θέμα των θρησκευτικών (που για μας, όπως είδατε, δεν αποτέλεσε αφορμή για μια μετωπική σύγκρουση της Πολιτείας με την Εκκλησία), ελπίζουμε να μην επιβεβαιώσει τους φόβους ότι η ιεραρχία διεκδικεί να θέσει όρους, εισβάλλοντας και πάλι στην πολιτική.
Η ΑΝΤΙΠΑΛΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ: Ορισμένοι πολίτες καλόπιστα διερωτώνται: έχουμε τόσα προβλήματα, μήπως είναι εκ του περισσού όλη αυτή η αντιπαλότητα με την εκκλησία; Τονίζω δεν πρόκειται για αντιπαλότητα εκ μέρους μας αλλά για υπεράσπιση του κοσμικού χαρακτήρα του δημοκρατικού σχολείου. Και σημειώνουμε ότι από την κρίση δεν θα βγούμε επιστρέφοντας στους αναχρονισμούς και τις χρεωκοπημένες αξίες του παρελθόντος. Κανείς δεν είναι έξω από την κρίση. Κανείς δεν είναι αναμάρτητος. Για τη σημερινή κατάσταση του λαού μας ευθύνεται ο καθένας με το μερίδιό του, πολιτικά κόμματα, οικονομικοί παράγοντες, μιντιάρχες και άλλοι θεσμοί οι οποίοι όλοι, άλλωστε, είναι εκ του κόσμου τούτου.Η έξοδος από την κρίση δεν μπορεί να γίνει με επιστροφή σε νοοτροπίες, συμφέροντα, σχέσεις εξουσίας και ιδεολογικές εμμονές που αποτελούν αιτίες της κρίσης. Και αυτή ακριβώς η οπτική για την δημοκρατική αναγέννηση της χώρας είναι κατεξοχήν έργο της δικής μας κυβέρνηση.

Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
Το Φεβρουάριο του 2015 ο λαός έκανε μια επιλογή, που επιβεβαιώθηκε και με τις δεύτερες εκλογές το Σεπτέμβριο παρά το ότι είχαμε περάσει την οδυνηρή εμπειρία των αυταπατών και του νέου Μνημονίου.
Ο λαός εμπιστεύθηκε τον ΣΥΡΙΖΑ όχι ως το μικρότερο κακό, αλλά ως μια προσδοκία μετάβασης σε ένα νέο ιστορικό κύκλο. Μας αφορά πάντα όχι μόνον αυτό που είμαστε αλλά και αυτό που δεν έχουμε γίνει ακόμη. Ζητούμενο είναι πώς μπορεί να διαμορφωθεί, με ποια διάρκεια και βάθος αυτή η νέα ηγεμονία.
Αναμφίβολα, μας ψήφισαν όσοι ένιωσαν τη συντριβή της κρίσης. Συνεπώς η ψήφος στο ΣΥΡΙΖΑ έχει συγκεκριμένες ταξικές αναφορές. Αλλά η ψήφος αυτή δεν είναι συνδικαλιστική, δεν περιορίζεται σε μια οικονομίστικη θεώρηση της κρίσης.
Οι πολίτες, μέσα στις μεγάλες δυσκολίες της λιτότητας, επιλέγουν τον ΣΥΡΙΖΑ γιατί διαισθάνονται μια προγραμματική ταυτότητα με την οποία ιχνηλατούνται δρόμοι για μια εναλλακτική κοινωνική προοπτική, στην Ελλάδα και την Ευρώπη.
Γι αυτό όσοι από τους αντιπάλους μας επιμένουν στο σχήμα της «αριστερής παρένθεσης», παρά τις αλλεπάλληλες  εφορμήσεις τους, διαπιστώνουν  ότι δεν μπορούν να κερδίσουν. Δεν μπορούν να διαμορφώσουν όρους δικής τους ηγεμονίας.
Ενόσω μάλιστα ο ΣΥΡΙΖΑ, ως κυβέρνηση και κόμμα, επιβεβαιώνει την εναλλακτικότητά του, τόσο οι εφορμήσεις του κατεστημένου (με την εξ αντικειμένου στήριξη αλλοπρόσαλλων και σεχταριστικών πολιτικών μιας κάποιας αυτάρεσκης Αριστεράς, που συχνά επικοινωνεί με το διευρυνόμενο φαινόμενο της αντιπολιτικής), οι εφορμήσεις του κατεστημένου προσλαμβάνουν χαρακτήρα τυχοδιωκτισμού και απόπειρας πολιτικής αποσταθεροποίησης, με αποτέλεσμα να απειλούνται τα συμφέροντα της κοινωνίας.
Η επιλογή της αριστερής διακυβέρνησης μέσα σε ένα δυσμενές διεθνές πλαίσιο που επιβάλλει μνημονιακούς καταναγκασμούς στη χώρα μας, αποτελεί ένα στοίχημα. Η ρύθμιση του χρέους έχει συνομολογηθεί και από τους δανειστές ως το δεύτερο στοιχείο του συνολικού σχεδίου για να βγει η χώρα από την κρίση.
Από τον Σεπτέμβριο και μετά υποχρεωθήκαμε να εφαρμόσουμε μέτρα ακραίας λιτότητας αλλά και επιλογές νεοφιλελεύθερης έμπνευσης που παγιοποιούνται στη συνολική λειτουργία της οικονομίας αλλά και του πολιτεύματος.
Είναι χρέος μας να συναρτήσουμε την πορεία των συμφωνημένων με την ικανοποίηση της δέσμευσης για το χρέος, αλλά και με την αυτονόητη δημοκρατική αρχή ότι η συγκρότηση της κοινωνίας δεν μπορεί να υπακούει «στην υπέρτατη αρχή» του ανταγωνισμού.     
Από αυτή την παραδοχή προκύπτουν δύο υποχρεώσεις για μια κυβέρνηση της Αριστεράς:
Πρώτη υποχρέωση,  η μάχη για τη βελτίωση της καθημερινότητας που ισοδυναμεί με την καλύτερη δυνατή διαχείριση. Αυτή τη μάχη δώσαμε για παράδειγμα στο υπουργείο Παιδείας πετυχαίνοντας να ανοίξουν  τα σχολεία στη ώρα τους μετά από τριάντα χρόνια κακοδιαχείρισης και καθυστερήσεων, παρά τον τότε πακτωλό των κοινοτικών προγραμμάτων.
Και δεύτερη υποχρέωση, η μάχη για την καθημερινότητα και τη διαχείριση να ενταχθεί σε έναν ορίζοντα μεταρρυθμίσεων, που θα ανατρέπουν το αξιακό παράδειγμα του νεοφιλελεύθερου ανταγωνισμού και θα προωθούν παντού τη δημοκρατία, θα αντιπαρατίθενται στη ξενοφοβία και το ρατσισμό.
Πρόσφατη και σε εξέλιξη είναι η μάχη για την εκπαίδευση των παιδιών προσφύγων, που, ακριβώς χάρη στην ηγεμονία των αξιών του ΣΥΡΙΖΑ, βρίσκει ανταπόκριση στην κοινωνία.
Στην περίπτωση της εκπαίδευσης αγωνιζόμαστε από την προσχολική ηλικία έως και την τριτοβάθμια εκπαίδευση για ένα σχολείο ισότητας και ποιότητας. Δεν είμαστε ικανοποιημένοι από το σημερινό σχολείο.
Ήδη προχωρούμε σε αλλαγές, με εμπιστοσύνη στον εκπαιδευτικό και με πρωταρχική αποστολή του σχολείου την παιδεία και τα δικαιώματα των παιδιών και όχι τη λειτουργία του σχολείου ως πελατειακού μηχανισμού.
Είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε και να παρουσιάσουμε το τριετές σχέδιο μεταρρυθμίσεων στην εκπαίδευση, προκειμένου η ανθρωπιστική κατεύθυνση της παιδείας να συναρμόζεται με τις κατευθύνσεις εξόδου της χώρας από την κρίση.
Αυτό το σχέδιο εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων προϋποθέτει βεβαίως μεγαλύτερη κρατική ενίσχυση προς τη δημόσια εκπαίδευση που ο ρυθμός αύξησής της θα ακολουθήσει το ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ. Και είναι αυτό μια δέσμευση της κυβέρνησης της Αριστεράς στο πλαίσιο της ευρύτερης προτεραιότητας για το νέο κοινωνικό κράτος.
Η κρίση που ζούμε δεν είναι στενά οικονομική και η έξοδος από αυτή δεν αφορά μόνο την ανάταξη της οικονομίας.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δυνητικά συνιστά ένα εναλλακτικό παράδειγμα διακυβέρνησης που αφορά το ήθος των κυβερνώντων, τη δημοκρατική σχέση και την ειλικρίνεια με τους πολίτες, αλλά και την αποκατάσταση χρόνιων παθογενειών και θεσμικών εκκρεμοτήτων.
Μία από τις εκκρεμότητες είναι και η σχέση Πολιτείας-Εκκλησίας. Υπάρχουν πολλά πεδία διευκρινίσεων  και χωρισμού, που δεν προϋποθέτουν συνταγματική αναθεώρηση. Ένα από αυτά είναι  η διαχρονική επιδίωξη της εκκλησιαστικής διοίκησης να ασκεί έλεγχο φρονηματισμού των μαθητών και των εκπαιδευτικών.
Επί του συμβολικού μάλιστα, αυτή επιχειρείται να δικαιολογηθεί με την συνύπαρξη στο ίδιο υπουργείο της παιδείας της έρευνας και των θρησκευμάτων. Το θέλουμε αυτό;
Η πρόσφατη αιφνίδια ανάφλεξη για το θέμα των θρησκευτικών (που για μας, όπως είδατε, δεν αποτέλεσε αφορμή για μια μετωπική σύγκρουση της Πολιτείας με την Εκκλησία), ελπίζουμε να μην επιβεβαιώσει τους φόβους ότι η ιεραρχία διεκδικεί να θέσει όρους, εισβάλλοντας και πάλι στην πολιτική.
Ορισμένοι πολίτες καλόπιστα διερωτώνται: έχουμε τόσα προβλήματα, μήπως είναι εκ του περισσού όλη αυτή η αντιπαλότητα με την εκκλησία; Τονίζω δεν πρόκειται για αντιπαλότητα εκ μέρους μας αλλά για υπεράσπιση του κοσμικού χαρακτήρα του δημοκρατικού σχολείου.
Και σημειώνουμε ότι από την κρίση δεν θα βγούμε επιστρέφοντας στους αναχρονισμούς και τις χρεωκοπημένες αξίες του παρελθόντος. Κανείς δεν είναι έξω από την κρίση. Κανείς δεν είναι αναμάρτητος.
Για τη σημερινή κατάσταση του λαού μας ευθύνεται ο καθένας με το μερίδιό του, πολιτικά κόμματα, οικονομικοί παράγοντες, μιντιάρχες και άλλοι θεσμοί οι οποίοι όλοι, άλλωστε, είναι εκ του κόσμου τούτου.
Η έξοδος από την κρίση δεν μπορεί να γίνει με επιστροφή σε νοοτροπίες, συμφέροντα, σχέσεις εξουσίας και ιδεολογικές εμμονές που αποτελούν αιτίες της κρίσης. Και αυτή ακριβώς η οπτική για την δημοκρατική αναγέννηση της χώρας είναι κατεξοχήν έργο της δικής μας κυβέρνησης.
Περίπου δυο χρόνια μετά,  η κυβέρνηση και το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ βρίσκονται σε μια καμπή.  Βρίσκονται μπροστά στο ανοιχτό στοίχημα να σηματοδοτήσουν την αφετηρία μετάβασης σε ένα νέο ιστορικό κύκλο.
Προϋπόθεση γι αυτό είναι να μην περιπέσουμε από στη Σκύλα των αυταπατών στην Χάρυβδη της ηττοπάθειας.
Όπως πριν δυο χρόνια αποφύγαμε το δογματισμό του a priori αντικυβερνητισμού, έτσι και τώρα επιμένοντας στην ιστορική ευθύνη να βγάλουμε τη χώρα από την κρίση προς όφελος του λαού, πρέπει να μην αποδειχθούμε εμμονικοί της εξουσίας.
Δεν έχουμε δικαίωμα να αποδράσουμε από την ευθύνη  της διακυβέρνησης αλλά ταυτοχρόνως δεν έχουμε δικαίωμα να αποδράσουμε από τις αρχές μας.
Είμαστε μια μεγάλη ιστορική παράταξη, που η δύναμή μας στηρίζεται στην ικανότητα να εκφράζουμε τα προωθητικά συμφέροντα της μεγάλης πλειοψηφίας της κοινωνίας, σε έναν ορίζοντα κοινωνικής απελευθέρωσης, δημοκρατίας και σοσιαλισμού.
Οι πιο μικρές αλλαγές που επιτυγχάνουμε σήμερα τροποποιούν το συνολικό συσχετισμό προς όφελος αυτής της προοπτικής. Γι αυτό οφείλουμε να επιδιώκουμε ευρύτερες συνεργασίες στη βάση κοινών αξιών και προγραμματικών στόχων, στην προοπτική ενίσχυσης του προοδευτικού πόλου, που εμείς αποτελούμε τη ραχοκοκαλιά του.
Κι αν οι άλλοι αρνούνται, οι πολίτες θα τους καταλογίσουν τις ευθύνες, καθότι  Κεντροαριστερά εχθρική απέναντι στην Αριστερά αποδείχθηκε κοινωνικά και πολιτικά ανάπηρη, πόσο μάλλον Κεντροαριστερά δορυφόρος της Δεξιάς.  
Και ταυτοχρόνως είμαστε μια κυβέρνηση που δίνουμε λόγο και στην ιστορία μας. Στην ανιδιοτέλεια και τις θυσίες εκατομμυρίων αγωνιστών. Δηλαδή είμαστε μια παράταξη ζώντων τε και τεθνεώτων.
Όλα αυτά συνιστούν την  διαφορετικότητα της κυβέρνησης της Αριστεράς που την καθιστά παράδειγμα ριζικών αλλαγών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Και μαζί με την διαφορετικότητα της αριστερής κυβέρνησης, ίσως προϋπόθεση γι αυτήν, είναι η διαφορετικότητα του κόμματος της Αριστεράς.
Ενός κόμματος διακυβέρνησης και αγώνα, είτε ασκεί κυβερνητική εξουσία είτε όχι. Με συλλογικότητα και δημοκρατία, χωρίς ομαδοποιήσεις που μετατρέπουν τα ρεύματα ιδεών σε δομές εξουσιών και συμφερόντων, χωρίς αρχηγισμό, χωρίς απρονοησίες, που διευκολύνουν τα μεγάλα συμφέροντα, παλαιά και νέα, να επιδιώκουν προνομιακές σχέσεις.  
Είναι κι αυτό άλλο ένα ανοιχτό στοίχημα.