Η υπερβολική δόση εκπαίδευσης βλάπτει σοβαρά τους Έλληνες μαθητές

 

Ο παρακάτω διάλογος διαδραματίζεται μεταξύ δύο καθηγητών (φυσικών).Ο ένας είναι ο Φιλανδός   Έρικ Κέκονεν και ο άλλος ο Έλληνας Δημήτρης Αλεξάνδρου. Αφορμή για το διάλογο αυτό είναι η πρόσφατη έρευνα του ΟΟΣΑ που χαρακτηρίζει τους Έλληνες μαθητές ως σκληρά εργαζόμενους αλλά με μειωμένη επίδοση ,κυρίως σε θέματα που απαιτούν εμβάθυνση και κριτική σκέψη.

Από την άλλη αναδεικνύει  τους Φιλανδούς  μαθητές ως εκείνους με την μεγαλύτερη επίδοση και κριτική ικανότητα.

Έρικ : «Καταρχάς να πούμε για τους μαθητές. Στη Φινλανδία οι μαθητές ξεκινάνε το σχολείο στα 7 τους χρόνια .Δεν δίνουν εξετάσεις μέχρι να γίνουν 16 ετών .Παρόλα αυτά γράφουν συχνά διαγνωστικά τεστ που έχουν σκοπό να διαπιστωθούν οι τυχόν αδυναμίες του κάθε μαθητή .Αν υπάρχουν τέτοιες τότε ο μαθητής λαμβάνει εξατομικευμένη ενισχυτική διδασκαλία μέσα στο σχολείο του. Το 30 % των μαθητών κάνει ενισχυτική διδασκαλία. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των μαθητών είναι μικρός λόγω της έλλειψης του βαθμού και των πολλών εξετάσεων. Φανταστείτε ότι στα διαγνωστικά τεστ δεν υπάρχει επιτήρηση καθηγητή και δεν τολμάει κανείς να αντιγράψει γιατί θεωρείται η μεγαλύτερη ντροπή.

Δημήτρης : «Σοβαρά μιλάς; Στην Ελλάδα αντίθετα ο βαθμός και οι εξετάσεις είναι η ιπποδύναμη της επίδοσης και όλου του εκπαιδευτικού συστήματος γενικότερα ,κάτι που καλλιεργείται από όλους τους παράγοντες της σχολικής ζωής (εκπαιδευτικά προγράμματα ,εκπαιδευτικούς, γονείς, φροντιστήρια ).»

Έρικ : «Τι είναι frontistiria  Δημήτρη  ; »

Δημήτρης : «Κάτι σαν την δική σας ενισχυτική διδασκαλία ,μόνο που είναι επί πληρωμή και είναι για όλους τους μαθητές και κυρίως για τους καλούς. »

Έρικ : «Κάνουν και οι καλοί ενισχυτική ; Αφού είναι ήδη καλοί .Δεν σου κρύβω ότι  μου ακούγεται κάπως περίεργο. Γιατί  δεν βάζουνε τους καθηγητές που δουλεύουν στα φροντιστήρια να κάνουν ενισχυτική στο δημόσιο σχολείο ;Αλλά μόνο στους μαθητές  που το έχουν ανάγκη .Αλήθεια πόσα παιδιά έχετε σε κάθε τμήμα στο σχολείο  ; »

Δημήτρης : «Στην Ελλάδα ο μέγιστος αριθμός των μαθητών ανά τμήμα είναι 27 με τάση αύξησης . »

Έρικ : «Σοβαρά; Μου φαίνεται αδιανόητο να μπορώ  να  κάνω καλό μάθημα σε 27 μαθητές .

Στη Φινλανδία ο μέγιστος αριθμός των μαθητών ανά τμήμα είναι 16. »

Δημήτρης : «Πες μου Έρικ για  την  εικόνα και το πνεύμα  της εκπαίδευσης στη χώρα σας. »

Έρικ : « Ένα πολύ σημαντικό γεγονός είναι το αίσθημα ισότητας από το οποίο διαπνέεται όλο το εκπαιδευτικό σύστημα . Όλα τα σχολεία είναι δημόσια ,ιδιωτικά δεν επιτρέπονται. Επίσης όλα τα δημόσια είναι ισότιμα μεταξύ τους. Τα παιδιά ανεξαρτήτως των ικανοτήτων τους φοιτούν στα ίδια τμήματα. Δεν υπάρχουν ομογενή  ως προς την επίδοση τμήματα. Στο ίδιο σχολείο που φοιτά το παιδί του πιο πλούσιου Φιλανδού φοιτά και το παιδί του πιο φτωχού. Δεν υπάρχει εκπαίδευση διαφορετικών ταχυτήτων .Τα παιδιά από πολύ μικρά διδάσκονται επισταμένα την αξία της ισότητας ,της διαφορετικότητας και της αλληλεγγύης. Μάλιστα οι πιο καλοί μαθητές βοηθούν τους αδύναμους μαθητές ή αυτούς που έχουν κινητικά προβλήματα. Φαινόμενα bullying (σχολικού εκφοβισμού )είναι άγνωστα σε εμάς .Για εμάς που είμαστε μικρή χώρα δεν περισσεύει κανείς ,όλοι μπορούν να γίνουν χρήσιμοι για τη χώρα τους.

Βασική γραμμή των κυβερνώντων  είναι να έχουν όλοι οι μαθητές πραγματικά ίσες ευκαιρίες μάθησης».

Δημήτρης : «Στην Ελλάδα ,αντιθέτως, η εκπαίδευση είναι ταξική .Μάλιστα η ίδια η  αναπαραγωγή της άρχουσας τάξης γίνεται μέσω της ακριβής ιδιωτικής εκπαίδευσης (ιδιωτικά σχολεία ) που οδηγεί κατευθείαν σε καλά πανεπιστήμια του εξωτερικού και αργότερα στις ακριβοπληρωμένες  θέσεις. Και το ερώτημα που τίθεται είναι το εξής :Πώς ένας έλληνας πολιτικός ή μεγαλοδημοσιογράφος θα υπερασπιστεί τη δωρεάν δημόσια παιδεία όταν δεν  αφορά  τα δικά του παιδιά αφού αυτά είναι για αλλού προορισμένα;

Εν τω μεταξύ όσοι είναι οι υπουργοί Παιδείας που έχουν περάσει από την Ελλάδα άλλες τόσες είναι και οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις μεταρρύθμιση Κοντογιαννόπουλου, μεταρρύθμιση Αρσένη, Ευθυμίου , Γιαννάκου  ).

Όλες βέβαια αυτές οι μεταρρυθμίσεις ήταν κατά βάθος μια αλλαγή του εξεταστικού συστήματος εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.(οι δέσμες γίνανε  κατευθύνσεις των 9 εξεταζομένων μαθημάτων μετά των 6 και τώρα από ότι φαίνεται πάμε ξανά για δέσμες). Δηλαδή έπιαναν να λύσουν το πρόβλημα ξεκινώντας από το τέλος. Συνολική πρόταση για τη Παιδεία δεν έχουμε ακούσει ποτέ σε αυτή τη χώρα. Μάλιστα κάθε νέα ηγεσία του Υπουργείου παιδείας φέρνει σαν παράδειγμα που πρέπει να ακολουθήσουμε  το δικό  σας εκπαιδευτικό σύστημα . Όμως καμία κουβέντα για τη ταμπακιέρα και για το λογαριασμό. Από ότι ξέρω ,η Φινλανδία, διαθέτει  για την εκπαίδευση  ποσοστό 7,2 % του ΑΕΠ ενώ η Ελλάδα μόλις το 2,1 %.Αυτό ,νομίζω, λέει πολλά.

Αλήθεια Έρικ ποιος είναι ο ρόλος των εκπαιδευτικών στη Φινλανδία γιατί ξέρεις ακούμε διάφορα αλλά μας φαίνονται απίστευτα ; »

Έρικ : «Οι εκπαιδευτικοί στη Φινλανδία χαίρουν εξαιρετικής κοινωνικής αποδοχής εξαιτίας της αναγνώρισης του σημαντικού ρόλου που παίζουν στη πρόοδο της χώρας. Οι μισθοί είναι ικανοποιητικοί .Ο νεοδιόριστος Φιλανδός εκπαιδευτικός αμείβεται με 26.000 ευρώ το χρόνο. Στη Φινλανδία  διδάσκουν 4 ώρες το πολύ την ημέρα και τους δίνονται κίνητρα για την  απόκτηση μεταπτυχιακού φυσικά με κρατική δαπάνη. Δεν έχουν καμία επιπλέον διοικητική εργασία ώστε να είναι αφοσιωμένοι στο μάθημά τους .Το μόνο extra που κάνουν είναι 2 ώρες τη εβδομάδα ένα είδος επιμόρφωσης που το λέμε ''επαγγελματική βελτίωση'' και είναι πραγματικά πολύ χρήσιμο. Στη Φιλανδία υπάρχουν 100.000 εκπαιδευτικοί  σε μια χώρα με πληθυσμό 5  εκατομμυρίων . Είναι κεντρική κρατική γραμμή οι εκπαιδευτικοί να θεωρούνται ως εκείνοι που θα διαδραματίσουν το πιο σημαντικό ρόλο για την ανάπτυξη όλης της χώρας. Η Φινλανδία επένδυσε στην εκπαίδευση και στους εκπαιδευτικούς και κέρδισε .Εγώ Δημήτρη είμαι πολύ χαρούμενος που η κυβέρνηση και όλος ο κόσμος μου δείχνει τεράστια αποδοχή , θαυμασμό και αξία .Ξέρουμε πολύ καλά και οι δύο ότι η δουλειά μας είναι τρομερά απαιτητική ,όχι λόγω του χρόνου που απαιτείται αλλά λόγω της έντασης και της ευθύνης. Δεν ξέρω αν θα άντεχα αν δεν είχα αυτή τη στήριξη που σου περιγράφω. Ο βασικός άξονας που εκφράζεται από το υπουργείο Παιδείας είναι ο εξής :Οι εκπαιδευτικοί αποδίδουν  όταν  χαίρουν επαγγελματικής εκτίμησης και αυτονομίας στις τάξεις τους »

Δημήτρης : «Ομολογώ  Έρικ ότι ζηλεύω με αυτά που ακούω. Στην Ελλάδα η απαξίωση των εκπαιδευτικών είναι απίστευτη .Και η απαξίωση που μας πονάει πιο πολύ δεν είναι η οικονομική ,όσο η ηθική. Και ο κύριος υπεύθυνος για αυτή την εκστρατεία απαξίωσης είναι οι κρατικοί παράγοντες και τα ΜΜΕ. Ο νεοδιόριστος Έλληνας  εκπαιδευτικός αμείβεται με  7.000 ευρώ το χρόνο. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της απογραφής έχουμε 151.000 εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων στην Ελλάδα με πληθυσμό παραπάνω από το διπλάσιο από αυτόν της Φινλανδίας. Παρόλα αυτά υπάρχει διάχυτη η γνώμη ότι είμαστε υπερβολικά πολλοί ενώ εμείς ξέρουμε ότι έχουμε ακόμα μεγάλα κενά .Η λάσπη που εξαπολύεται πάνω μας(με σύνθημα που δόθηκε από τους πολιτικούς μας) από το σύνολο πλέον της ελληνικής κοινωνίας δεν αντέχεται. Και για πόσο ακόμα εμείς θα κρατάμε  με αυταπάρνηση τις κολόνες του υπό κατάρρευση εκπαιδευτικού συστήματος ;Αρχίζω και σκέφτομαι φίλε Έρικ μήπως και αυτός είναι ο πραγματικός στόχος της των κυβερνώντων ;Να εξουθενώσουν  και τους τελευταίους στυλοβάτες  εκπαιδευτικούς  ώστε το σάπιο οικοδόμημα της δημόσιας εκπαίδευσης  να καταρρεύσει τελείως .Και μετά να έρθει η ανοικοδόμηση .Θα έρθει η αγορά ,θα έρθουν τα δίδακτρα ,θα έρθουν οι σπόνσορες και οι ιδιωτικοποιήσεις. Με συγχωρείς φίλε Έρικ που είμαι τόσο ταραγμένος αλλά ένιωσα πολύ αδικημένος σε σχέση με τους Φιλανδούς συνάδελφους  μου. Βέβαια μπορείς  εύκολα να καταλάβεις ότι παρά την απαξίωση που υφίσταμαι ,η αξία που δίνω στη δουλειά μου δεν έχει μειωθεί ούτε στο ελάχιστο. Φοράω ,κάθε μέρα , το καλύτερό μου χαμόγελο και τα δίνω όλα. »

Έρικ : «Σε καταλαβαίνω απόλυτα . Εγώ στη θέση σου ,ίσως και να τα παράταγα , γιατί δεν είμαι συνηθισμένος σε τέτοια απαξίωση. Και θέλω να σου ζητήσω συγνώμη για τη σκληρότητα που έχουν δείξει οι Φιλανδοί πολιτικοί ηγέτες απέναντι στην  Ελλάδα όσον αφορά τη διαχείριση που κάνετε  στη κρίση .Δεν είναι ότι θεωρούν τους Έλληνες τεμπέληδες ή ανάξιους αλλά το γεγονός ότι τους θυμίζει παλιές δικές τους ιστορίες. Γιατί κάτι που δεν ξέρετε είναι ότι μέχρι τη δεκαετία του 70 ήμασταν μια φτωχή χώρα που πήρε μια γενναία απόφαση :  να επενδύσει στη δημόσια παιδεία για να βγει από το τέλμα .Και μην νομίζετε ότι είχαμε πάντα αυτό το τέλειο ,όπως ακούγεται ,εκπαιδευτικό σύστημα .Οι μαθητές μας παλιά ήταν από τους χειρότερους στην Ευρώπη. Βλέπετε και εμείς ήμασταν κάποτε μια χρεωκοπημένη χώρα η οποία αναγκάστηκε να κάνει περικοπές. Στην Εκπαίδευση όμως κάναμε αυξήσεις γιατί ξέραμε ότι αυτή θα τραβούσε όλη τη χώρα έξω από το τούνελ.

Επίσης οφείλω να σου εξομολογηθώ κάτι :Μου είχε κακοφανεί η αντίδραση που έμαθα ότι είχαν οι Έλληνες εκπαιδευτικοί απέναντι στη αξιολόγησή τους .Εμείς στη Φιλανδία την υποδεχόμαστε κάθε φορά με σεβασμό γιατί μας κάνει καλύτερους αφού έρχεται να καλύψει με επιμόρφωση τις τυχόν ελλείψεις ενός εκπαιδευτικού. Όμως  με αυτά που έμαθα σήμερα για το τι  έχετε υποστεί  ,ως κλάδος, καταλαβαίνω τη δυσπιστία σας .Όταν έχετε ήδη απαξιωθεί ,η αξιολόγηση, έρχεται μάλλον ως το τελειωτικό χτύπημα . Πως μπορεί ,αλήθεια ,ακόμα και ένα διαμάντι να λάμψει αν δεν του ρίξεις πάνω του πολύ φως; Πόσο ,μάλλον , όταν αντί   για  φως  του  ρίχνεις  λάσπη. »

Δημήτρης : «Τώρα Έρικ θα με ενδιέφερε να μου πεις για τη μαθητική ζωή στη Φιλανδία γιατί εδώ στη Ελλάδα η ζωή για τους μαθητές είναι Γολγοθάς. Στην ουσία συμμετέχουν  σε δύο εκπαιδεύσεις : τη πρωινή και την απογευματινή .Με λίγα λόγια όλη μέρα τα ελληνόπουλα εκπαιδεύονται .  Οι πιο πολλοί Έλληνες βλέπουν την εκπαίδευση μόνο σαν αναγκαίο κακό για μπούνε οι μαθητές στο πανεπιστήμιο και να αποκτήσουν διπλώματα . Και βέβαια πως μπορούμε να περιμένουμε  από αυτά τα παιδιά όταν ενηλικιωθούν να έχουν   διάθεση για εργασία όταν έχουν ήδη εξουθενωθεί πριν βγούνε στην παραγωγή και όταν δεν έχουν ουσιαστικά βιώσει τη παιδική τους ηλικία.  Επίσης γιατί μας προβληματίζει το γεγονός ότι παρά τη τόση εκπαίδευση   πατώνουν στις διεθνείς εξετάσεις  ;Στην ουσία η απάντηση είναι προφανής: Ουκ εν τω πολλώ το ευ »

Έρικ : «Με στεναχωρούν αυτά που ακούω και λυπάμαι για τα ελληνόπουλα .Σε εμάς τα πράγματα κινούνται ,μάλλον ,σε αντίθετη κατεύθυνση .Στόχος μας είναι η αύξηση της ποιότητας και η ελάττωση της ποσότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης.

  Καταρχάς κάθε σχολείο στη Φινλανδία  είναι πλήρως επαρκές σε εγκαταστάσεις .Υπάρχουν κλειστά γυμναστήρια, αμφιθέατρα, πισίνα, σύγχρονα εργαστήρια για τις θετικές επιστήμες, βιβλιοθήκες .Κάθε καθηγητής έχει την αίθουσά του η οποία είναι κατάλληλα διαμορφωμένη ανάλογα  με τις ανάγκες του μαθήματος το οποίο διδάσκει..  Υπάρχει επίσης εστιατόριο όπου τα παιδιά τρώνε μεσημεριανό φαγητό δωρεάν. Δίνεται μεγάλη έμφαση στη  διδασκαλία της τέχνης και του πολιτισμού .Στόχος μας είναι η γενική παιδεία και εξύψωση του ατόμου πριν την μετέπειτα ειδίκευσή του στα Πανεπιστήμια. Κάθε καθηγητής διαμορφώνει μόνος του την ύλη και τις μεθόδους διδασκαλίας που θα ακολουθήσει .Η διδασκαλία γίνεται μέσα από διαδραστικές και βιωματικές μεθόδους ,μέσα από παιχνίδι και αποκαλυπτικές προσεγγίσεις.   Τα παιδιά  φεύγουν από το σχολείο έτοιμα χωρίς να χρειάζεται παραπάνω διάβασμα στο  σπίτι .Οι τσάντες  μένουν στο σχολείο .Το απόγευμα κάθε παιδί έχει την ελευθερία να χαρεί την παιδικότητά του και την ανεμελιά του. Η ψυχική υγεία των παιδιών απαιτεί να βιώνουν τη ζωή τους ως παιδιά και όχι ως σκληρά εργαζόμενοι όπως  μου λες ότι είναι τα ελληνόπουλα. Επίσης δίνουμε μεγάλη σημασία στο να εμφυσήσουμε στους μαθητές μας την αγάπη για την μάθηση .Γι' αυτό και τα παιδιά μας διαβάζουν πολλά λογοτεχνικά βιβλία μόνα τους .Πολύ σημαντικό είναι επίσης να βρει ο κάθε μαθητής τη κλίση του και να την κάνει αργότερα  επάγγελμα που θα αγαπάει .Φυσικά καταλαβαίνεις δεν υπάρχουν σε εμάς καλά και κακά επαγγέλματα. Για να σου συνοψίσω όλα τα παραπάνω θα σου πω το εξής : αυτό που επιδιώκουμε είναι μια εκπαίδευση με κέφι και ουσία και νομίζω  το έχουμε καταφέρει. Νομίζω το ότι η εθνική επέτειος της Φιλανδίας είναι η ''ημέρα του Πολιτισμού'' εξηγεί πολύ καθαρά τα πιστεύω μας.»

Δημήτρης : «Θέλω να σου ευχηθώ , Έρικ  ,καλή συνέχεια.. »

Έρικ : « Και εγώ ,Δημήτρη, καλό κουράγιο.. »

                                                   Δημήτρης Τσιριγώτης .Φυσικός